Trình Chính phủ Dự thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu trong tháng 6/2024

Bộ Công Thương đang tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu và sẽ trình Chính phủ trong tháng 6/2024. (Ảnh minh hoạ)

Tại Dự thảo Nghị định về kinh doanh xăng dầu thay thế các Nghị định 83/2014/NĐ-CP và các Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 83/2014/NĐ-CP (Nghị định 95 và 80), Bộ Công thương đề xuất một số nội dung mới về cơ chế giá xăng dầu, Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, hệ thống kinh doanh xăng dầu...

Theo nghị định mới sẽ được xây dựng dựa trên nguyên tắc đảm bảo hài hòa lợi ích cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và Nhà nước, gắn trách nhiệm của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong việc đảm bảo nguồn cung xăng dầu cho nhu cầu tiêu thụ nội địa. Đồng thời giảm sự can thiệp của Nhà nước vào hoạt động kinh doanh xăng dầu, xây dựng môi trường cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, hài hòa lợi ích các bên, đảm bảo an ninh năng lượng cho quốc gia.

Tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp và nhiều chuyên gia đánh giá dự thảo không những không đạt được những mục tiêu này mà còn khiến cho các thương nhân phân phối, bán lẻ xăng dầu gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng của thị trường.

Từ đó khuyến nghị, để bảo đảm nguồn cung cho thị trường, cơ quan chức năng cần tập trung xây dựng chuỗi cung ứng từ đầu vào quốc tế đến khâu phân phối ở trong nước được bảo đảm bởi cộng đồng doanh nghiệp nội địa lớn mạnh và thông qua mạng lưới phân phối từ nhập khẩu đến bán lẻ.

Trong khi đó, cơ chế quản lý vừa qua và quy định của dự thảo không tạo điều kiện cho cạnh tranh minh bạch và công bằng, kết hợp với việc quỹ bình ổn giá không phát huy hiệu quả, dẫn đến người tiêu dùng không thể hưởng lợi từ giá cả cạnh tranh và chất lượng xăng dầu đạt chuẩn.

Ngoài ra, dự thảo không phù hợp với nhiều quy định của các luật hiện hành. Dự thảo Nghị định không chỉ quy định về các điều kiện kinh doanh xăng dầu mà còn toàn bộ các quyền và nghĩa vụ của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cũng như cơ chế quản lý, can thiệp vào hoạt động doanh nghiệp và thị trường của các Cơ quan quản lý nhà nước mà không chỉ dẫn ra các căn cứ cụ thể từ các điều luật có liên quan. Bên cạnh đó, Dự thảo có nhiều quy định về điều kiện kinh doanh bắt buộc hoàn toàn mang tính chất thương mại thuộc phạm vi quyết định của doanh nghiệp và thị trường.

Các điều kiện đó không cần thiết và không phù hợp với quy định trên của Luật Đầu tư. Nhiều quy định trong dự thảo cũng trái với Luật Thương mại, Luật Doanh nghiệp, Luật Cạnh tranh, Luật Giá và Luật Dự trữ quốc gia.

Trừ khi nâng cấp lên luật, một nghị định về cơ bản chỉ được quy định chi tiết thi hành hay biện pháp tổ chức thực hiện các văn bản luật hoặc pháp lệnh hiện hành. Các nội dung của dự thảo Nghị định đang liên quan đến khoảng 15 luật khác nhau, tức điều chỉnh các vấn đề đã có luật quy định.

Với những lý do trên, tập thể thương nhân phân phối, bán lẻ xăng dầu đưa ra các kiến nghị để đảm bảo an ninh năng lượng cũng như đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp, người tiêu dùng Nhà nước cần xây dựng mô hình và cơ chế quản lý, vận hành mới có tính cải cách đột phá đối với thị trường xăng dầu.

Nhóm các doanh nghiệp phân phối và bán lẻ xăng dầu cũng đưa ra đề xuất, nhà nước chỉ điều tiết, can thiệp vào thị trường khi có biến động lớn liên quan đến anh ninh, chính trị, kinh tế.

Việc can thiệp sẽ sử dụng nhiều công cụ điều tiết khác nhau (thuế, hỗ trợ lãi suất tín dụng thay cho chỉ sử dụng quỹ bình ổn giá), không can thiệp hành chính vào quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp, ngoại trừ chức năng giám sát cạnh tranh.

Nắm bắt và tiếp thu những ý kiến, Bộ Công Thương đang tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu và sẽ trình Chính phủ trong tháng 6/2024.

Thu Hoài