Bão Yagi gây thiệt hại kinh tế cho Việt Nam lên tới 81.500 tỷ đồng
Tại hội nghị sơ kết đánh giá, rút kinh nghiệm về công tác phòng chống và khắc phục hậu quả bão Yagi, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết thiệt hại kinh tế do bão Yagi đã tăng lên 81.500 tỷ đồng.
Cụ thể Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết Quảng Ninh tổn thất nhiều nhất với 24.800 tỷ đồng; Hải Phòng 12.200 tỷ; Hải Dương 7.400 tỷ; Lào Cai 6.600 tỷ; Yên Bái 5.730 tỷ; Bắc Giang 5.000 tỷ; Hưng Yên 3.600 tỷ đồng... Riêng thiệt hại nông nghiệp hơn 30.800 tỷ đồng, chiếm 38% tổng thiệt hại kinh tế.
Như vậy, thiệt hại về kinh tế do bão Yagi đã tăng thêm hơn 20.000 tỷ đồng so với một tuần trước. Trong bài viết ngày 21/9 về khắc phục hậu quả bão lũ, khôi phục sản xuất kinh doanh, Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn thống kê thiệt hại kinh tế do bão Yagi là 61.000 tỷ đồng, khiến GDP cả nước năm 2024 có thể giảm 0,15% so với kịch bản đề ra (6,8-7%).
Bộ trưởng Lê Minh Hoan chỉ ra hàng loạt khó khăn trong ứng phó bão Yagi, trong đó các kịch bản, phương án với những tình huống thiên tai lớn, diện rộng, vùng sâu khi bị chia cắt còn hạn chế, chưa bài bản, chưa phù hợp thực tế. Cảnh báo nguy cơ thiệt hại do bão, mưa lũ "còn chưa cụ thể, người dân chưa hình dung thiệt hại to lớn khi bão đổ bộ cũng như tác động sau khi bão vào". Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tư tưởng chủ quan trong ứng phó.
Ông Hoan cũng cho rằng còn tình trạng thực hiện chưa nghiêm khuyến cáo phòng chống bão dẫn đến thiệt hại đáng tiếc về người và tài sản như ở lại trên tàu thuyền, đi lại trên đường khi có gió bão. Có nơi chưa triệt để cắt tỉa cành cây, gia cố nhà cửa, biển quảng cáo dẫn đến bị tốc mái, gẫy đổ rất nhiều.
Phương tiện, trang thiết bị ứng phó thiên tai, cứu nạn còn "thiếu và yếu", chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là khi xảy ra tình huống ở vùng sâu, thời tiết phức tạp như gió bão, mưa lũ lớn, sạt lở chia cắt. Khả năng chống chịu của cơ sở hạ tầng, nhất là nhà dân còn thấp trước sức tàn phá của bão lũ. Giao thông thường xuyên sạt lở, ngập sâu, chia cắt.
Bộ trưởng Hoan cho rằng công tác dự báo, cảnh báo sớm, chính xác, phạm vi hẹp nhất là về mưa, lũ, lũ quét, sạt lở đất có vai trò quan trọng hàng đầu trong điều hành, ứng phó. Tuy nhiên, cảnh báo mưa lớn, lũ vượt lịch sử; dự báo mưa lũ phục vụ vận hành liên hồ chứa trên sông Hồng (nhất là hồ Thác Bà) "chưa kịp thời, tin cậy, chưa bám sát thực tế".
Các cơ quan cũng chưa xây dựng bản đồ nguy cơ sạt lở đất, lũ quét tới từng thôn bản để người dân biết, phục vụ di dời, sắp xếp dân cư.
Quy trình vận hành liên hồ chứa trên sông Hồng "còn một số hạn chế, bất cập". Cụ thể, quy định về thời gian mùa lũ không phù hợp, quy định về tích nước sớm, vì nhiều trận lũ lớn đã xảy ra vào thời kỳ lũ muộn như năm 2017, năm 2024 dẫn đến dung tích cắt lũ các hồ chứa không đáp ứng yêu cầu cắt giảm lũ cho hạ du. Quy định về thẩm quyền và quy trình thực hiện trong tình huống khẩn cấp đảm bảo an toàn hồ chứa chưa cụ thể, dẫn đến lúng túng, thời gian kéo dài khi phối hợp xử lý (như quy định về tình huống khẩn cấp hồ Thác Bà).
Bộ trưởng Lê Minh Hoan đánh giá đây là trận lũ lớn nhất kể từ năm 1971 trên toàn bộ đồng bằng sông Hồng - Thái Bình, "là bài học cảnh tỉnh cho các địa phương trong khai thác, sử dụng bãi sông".
Lũ lớn xảy ra trên hệ thống sông Hồng, Thái Bình, nhưng công tác tuần tra canh gác đê, hộ đê tại một số địa phương chưa nghiêm túc, còn chủ quan. Có nơi chưa có lực lượng quản lý đê điều chuyên trách. Tình trạng khai thác cát trái phép còn phức tạp, nhất là sông Lô, uy hiếp đến an toàn đê điều, đã gây sạt trượt thân đê hữu Lô xã Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ.
Một trong những bài học được ông Hoan nêu ra là công tác ứng phó được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo quyết liệt, từ sớm từ xa. Công nghệ thông tin, chuyển đổi số được ứng dụng trong chỉ đạo, điều hành, cảnh báo, dự báo.
Dẫn câu chuyện anh Ma Seo Chứ, trưởng thôn Kho Vàng (xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai) đã phát hiện và vận động cả thôn 115 người sơ tán đến nơi an toàn, tránh được sạt lở đất, ông Hoan cho rằng cần rút ra bài học chính quyền các cấp và người dân chủ động phát hiện, di dời khỏi khu vực nguy cơ.
"Bão Yagi đi qua đã gây ra những tổn thương nghiêm trọng về người và tài sản, nhưng cũng đề lại những bài học lớn về tổ chức, chỉ đạo, phối hợp liên ngành phòng chống thiên tai liên quan đến thể chế, hạ tầng, nhân lực", ông Hoan nói.