Hòa giải đối với án Kinh doanh thương mại:Giải pháp cụ thể, nâng cao nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp (Kỳ cuối)

Cơ chế hòa giải mới, quy trình rõ ràng, minh bạch

Trong bối cảnh nền kinh tế phát triển và cạnh tranh gay gắt, tranh chấp trong lĩnh vực kinh doanh thương mại ngày càng trở nên phổ biến. Hòa giải, như một phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời duy trì mối quan hệ hợp tác giữa các bên.

Để nâng cao hiệu quả công tác hòa giải, cần áp dụng giải pháp đồng bộ và sáng tạo. Việc hoàn thiện quy trình hòa giải, trang bị kỹ năng cho thẩm phán, nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và xây dựng khung pháp lý hỗ trợ là những yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng hòa giải trong lĩnh vực này.

Thông qua sự hỗ trợ của một bên trung gian, thường là Thẩm phán hoặc hòa giải viên tiến hành hòa giải không chỉ tiết kiệm thời gian và chi phí so với việc kiện tụng, mà còn giúp các bên duy trì mối quan hệ kinh doanh lâu dài. Theo nghiên cứu, hiện nay các vụ án hòa giải có tỉ lệ thành công lên đến 75%, điều này cho thấy sức mạnh của hòa giải trong việc giải quyết xung đột.

Theo chia sẻ của Chánh án TAND quận Sơn Trà, TP. Đà Nẵng- Đặng Văn Mạnh, sở dĩ công tác hòa giải vụ việc kinh doanh thương mại của đơn vị đạt kết quả cao là quy trình hòa giải được thiết kế rõ ràng và minh bạch. Điều này bao gồm việc xác định rõ ràng các bước trong quá trình hòa giải, từ tiếp nhận đơn yêu cầu hòa giải đến việc tổ chức phiên hòa giải và ghi nhận kết quả. Quy trình được quy định chặt chẽ, giúp các bên hiểu rõ những gì sẽ xảy ra và điều gì được mong đợi.

Trước đây, theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, để có thể khởi kiện, nguyên đơn phải trải qua bước hòa giải tại cơ sở xã, phường. Tuy nhiên, với sự ra đời của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, một cơ chế hòa giải mới đã được thiết lập. Cụ thể, khi nộp đơn khởi kiện, nguyên đơn có quyền yêu cầu hòa giải và chỉ định hòa giải viên theo ý muốn. Điều này không chỉ tôn trọng quyền định đoạt của các bên đương sự mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho họ trong việc giải quyết tranh chấp.

Không cần phải thụ lý vụ án ngay từ đầu, nguyên đơn cũng không phải nộp lệ phí tố tụng khác, và thông tin cá nhân của các bên sẽ được bảo mật cao. Chính vì vậy, doanh nghiệp và người dân ngày càng tin tưởng vào giải pháp hòa giải tại Tòa án, coi đây là một lựa chọn khả thi và hiệu quả trong việc giải quyết các mâu thuẫn, xung đột.

Một trong những yếu tố quyết định đến sự thành công của hòa giải là kỹ năng và phương pháp của thẩm phán và hòa giải viên. Cần có các chương trình đào tạo định kỳ nhằm nâng cao kỹ năng giao tiếp, lắng nghe và thấu hiểu tâm lý của các bên.

Ví dụ, ở nhiều quốc gia, các Thẩm phán không chỉ được đào tạo về pháp luật mà còn về tâm lý học và kỹ năng mềm, giúp họ điều hành phiên hòa giải một cách hiệu quả hơn. Kỹ năng lắng nghe và khả năng đặt câu hỏi đúng cách sẽ giúp thẩm phán nắm bắt tâm tư của các bên, từ đó dẫn dắt họ đến những thỏa thuận hợp lý.

Luật sư Nguyễn Anh Tuấn, Công ty Luật ATG, Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng cho rằng, việc hòa giải ở Trung tâm hòa giải, đối thoại của Toà án đóng một vai trò quan trọng trong quá trình tiền giải quyết vụ án theo thẩm quyền của Tòa án.

Cụ thể, việc đưa được các bên đương sự ngồi lại với nhau, nhìn nhận về vấn đề vướng mắc mà hai bên đang tranh chấp để đạt được thỏa thuận chung là rất quan trọng. Điều này phụ thuộc phần lớn vào kỹ năng phân tích, thuyết phục, trình độ hiểu biết áp dụng pháp luật vào sự việc của các hòa giải viên và thẩm phán được phân công phụ trách vụ việc.

Thông thường, đối với các vụ việc có luật sư tham gia từ đầu, luật sư đã tư vấn các phương án cho khách hàng. Đến khi chọn phương án hòa giải tại Trung tâm hòa giải, đối thoại của Tòa án thì các bên đương sự cũng có mong muốn hòa giải sự việc để tránh các khoản án phí, có bản án… ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của cá nhân, doanh nghiệp.

Và khi có thêm những người hiểu biết pháp luật khác cùng phân tích về tính thiệt, hơn các đương sự sẽ sẵn lòng chia sẻ với nhau để đi đến sự thỏa thuận mà không cần phải ra Tòa giải quyết theo thủ tục tố tụng.

Trên thực tế, chẳng hạn, trong một vụ tranh chấp giữa hai công ty về chất lượng sản phẩm… Thẩm phán, hòa giải viên với kỹ năng như lắng nghe, phân tích, và khả năng tạo dựng lòng tin họ đã giúp các bên thấy rõ được lợi ích của việc hợp tác và thỏa thuận về những tiêu chuẩn chất lượng. Nhờ sự khéo léo trong giao tiếp và tư duy phân tích, hòa giải viên đã thành công trong việc giải quyết mâu thuẫn và giúp các bên ký kết hợp đồng mới.

Những nội dung doanh nghiệp cần lưu ý

Ngoài vấn đề nêu trên, việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm của doanh nghiệp là rất quan trọng. Doanh nghiệp cần hiểu rõ lợi ích của hòa giải và chủ động tham gia vào quá trình này. Các chiến dịch truyền thông, như hội thảo và tọa đàm chia sẻ câu chuyện thành công về hòa giải thương mại, sẽ khuyến khích doanh nghiệp tham gia. Thiết lập quy định về trách nhiệm hòa giải trong hợp đồng cũng giúp thúc đẩy hợp tác và giảm xung đột.

Đặc biệt, xây dựng khung pháp lý rõ ràng và đồng bộ là cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho hòa giải. Cần có quy định cụ thể về hòa giải thương mại, xác định quyền lợi và nghĩa vụ của các bên. Tại Việt Nam, hòa giải tranh chấp kinh doanh thương mại được quy định trong Luật Trọng tài thương mại và Bộ luật Tố tụng dân sự, tạo cơ sở pháp lý vững chắc và thúc đẩy sự phát triển của các trung tâm hòa giải trên toàn quốc.

Những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác hòa giải trong kinh doanh thương mại không chỉ giúp giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng và hiệu quả, mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, nơi mà sự hợp tác và tôn trọng lẫn nhau được coi trọng.

Mặc dù hòa giải mang lại nhiều lợi ích thiết thực nhưng cũng không thể phủ nhận rằng quá trình này đối mặt với không ít thách thức. Một trong những khó khăn lớn nhất là sự không hợp tác từ một bên. Khi một bên từ chối tham gia, việc tìm kiếm giải pháp trở nên hết sức phức tạp và có thể dẫn đến bế tắc.

Hơn nữa, nếu các bên thiếu niềm tin vào khả năng của người hòa giải, hiệu quả của toàn bộ quá trình sẽ bị giảm sút nghiêm trọng. Vì vậy, việc nâng cao vai trò của hòa giải và tìm ra các giải pháp tối ưu trở thành yếu tố thiết yếu, không chỉ để khắc phục những bất đồng mà còn để xây dựng nền tảng vững chắc cho sự hợp tác và phát triển bền vững trong tương lai.

Có thể thấy, nâng cao hiệu quả công tác hòa giải trong kinh doanh thương mại không chỉ là nhiệm vụ của các Thẩm phán mà còn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ nhiều bên liên quan.

Điều này không chỉ giúp giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả mà còn góp phần xây dựng một nền tảng kinh doanh bền vững, nơi mà sự hợp tác và tôn trọng lẫn nhau được coi trọng. Sự thành công trong công tác hòa giải sẽ mở ra cơ hội cho sự phát triển không ngừng trong nền kinh tế, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho cộng đồng doanh nghiệp.

Trang Trần