Không nên đấu thầu với những gói mua sắm trên 100 triệu đồng
Tại phiên Quốc hội thảo luận chiều 6/11, cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật: Quy hoạch, Đầu tư, Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu, nhiều đại biểu cho rằng, với những gói thầu mua sắm trên 100 triệu không nên đấu thầu, bởi không hiệu quả, gây tốn thời gian và công sức.
Tại phiên thảo luận, các đại biểu đã đóng góp ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật liên quan đến Quy hoạch, Đầu tư, Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Đấu thầu.
Theo quy định hiện hành của Luật Đấu thầu, các dự án mua sắm, cải tạo, nâng cấp có giá trị trên 100 triệu đồng từ nguồn kinh phí chi thường xuyên đều phải thực hiện đấu thầu.
Tuy nhiên, đại biểu đánh giá rằng quy định này đã lỗi thời, không còn phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, nhất là khi chi phí vật tư, nguyên liệu và nhân công tăng cao.
Đại biểu Trần Hữu Hậu - đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh cho rằng, việc phải thực hiện đấu thầu cho các hoạt động xây dựng, mua sắm thiết bị, dịch vụ có giá trị trên 100 triệu đồng đang gây tốn kém về thời gian, công sức và nhân lực cho các cơ quan nhà nước.
Ông Hậu chia sẻ: "Tôi tin rằng không ít đại biểu trong Hội trường này từng ngao ngán khi phải tiến hành đấu thầu chỉ để sửa mái nhà, trám lại các bức tường nứt, hay thay gạch lát nền với tổng giá trị hơn 100 triệu đồng". Quy định này đã lỗi thời, không còn phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, nhất là khi chi phí vật tư, nguyên liệu và nhân công tăng cao, đại biểu đánh giá.
Ông Hậu dẫn chứng rằng một lãnh đạo từ cơ quan Trung ương từng chia sẻ với ông: "Kinh phí trên 100 triệu cho tổ chức hội thảo chuyên ngành hay mua sắm định kỳ hàng năm cũng phải đấu thầu, không chỉ phi thực tế mà còn tốn thêm chi phí, thời gian, với khoản tăng thêm lên đến hàng chục triệu đồng."
Ông Hậu phân tích thêm về quy trình đấu thầu với các gói xây dựng, mua sắm giá trị trên 100 triệu đồng sử dụng phương thức "chào hàng cạnh tranh" cũng phải trải qua các bước lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu, đăng tải hồ sơ điện tử, đánh giá và chọn nhà thầu, cùng nhiều bước thẩm định khác, tốn ít nhất 31 ngày và 11 triệu đồng.
Với các gói thầu tư vấn, các đơn vị phải đấu thầu theo phương thức "một giai đoạn hai túi hồ sơ", thường mất tối thiểu 48 ngày do có thêm bước đánh giá đề xuất kỹ thuật và tài chính, thẩm định kết quả.
Phó đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang Trần Văn Tuấn cũng lo ngại đấu thầu rộng rãi với các gói thầu trên 100 triệu đồng phát sinh thêm nhiều trình tự, thủ tục, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện và giải ngân tại dự án sử dụng nguồn vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư.
Theo ông Tuấn, hầu hết dự án này có quy mô nhỏ, thời gian thực hiện ngắn và hoàn thành trong năm. Vì vậy, đề nghị sửa theo hướng cho phép áp dụng chỉ định thầu với các dự án dùng vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư, tương tự dự án đầu tư theo Luật Đầu tư công.
Quy định như vậy sẽ bảo đảm thống nhất pháp lý trong cả nước và đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân dự án, đại biểu cho hay.
Đại biểu Trần Hữu Hậu cũng nhìn nhận, với những công việc đơn giản, chi phí vài trăm triệu như trên, mục tiêu lựa chọn nhà thầu có năng lực về kỹ thuật công nghệ, tài chính hay tiết kiệm chi phí "không mấy ý nghĩa". Trái lại, cơ quan nhà nước mất thêm những chi phí không đáng có, nhất là thời gian, công sức của nhiều người, nhiều đơn vị.
"Đây còn là điều kiện để phát sinh tiêu cực. Không ít trường hợp đấu thầu chỉ là hình thức, cho đúng thủ tục, không bị cấp trên và các cơ quan chức năng xem xét, kiểm điểm", đại biểu cho hay..
Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo sửa đổi theo hướng nâng mức phải tổ chức đấu thầu với các công việc sử dụng chi thường xuyên lên bằng với đầu tư công. Theo đó, gói thầu Tư vấn có giá trị trên 500 triệu đồng và gói thầu mua sắm, xây lắp, dịch vụ phi tư vấn giá trị trên một tỷ đồng.
Chính phủ mới ban hành Nghị định 138, cho phép các địa phương, cơ quan, đơn vị sử dụng kinh phí chi thường xuyên lên đến 15 tỷ đồng để mua sắm trang thiết bị, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, hoặc xây dựng mới các hạng mục công trình trong những dự án đã có đầu tư xây dựng.
Đại biểu Trần Hữu Hậu cho rằng đây là một tin vui cho các địa phương và nhiều bộ, ngành, giúp hàng chục ngàn cán bộ, công chức, viên chức yên tâm hơn khi phân bổ và sử dụng kinh phí chi thường xuyên mà không còn lo lắng về rủi ro trách nhiệm. Điều này thể hiện hiệu quả mạnh mẽ trong việc tháo gỡ những "điểm nghẽn" về thể chế, như Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính nhiều lần nhấn mạnh.
Việc gỡ bỏ những "điểm nghẽn" trong phân bổ và sử dụng kinh phí chi thường xuyên không chỉ đơn thuần là cải thiện thủ tục mà còn góp phần củng cố đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Theo ông Hậu, nhờ sự thay đổi này, Nhà nước không còn cần thiết phải "tuyên truyền, động viên, nhắc nhở, hay kiểm điểm" đội ngũ cán bộ, công chức về tình trạng e ngại trách nhiệm.