Doanh thu bán lẻ thương mại điện tử kỳ vọng đột phá năm 2025

Thương mại điện tử, động lực phát triển kinh tế số

Theo báo cáo của NielsenIQ, áp lực kinh tế như lạm phát và giá cả hàng hóa tăng cao đã khiến 50% người tiêu dùng Việt Nam hiện chỉ đủ khả năng chi tiêu cho thực phẩm và các nhu yếu phẩm cơ bản, trong khi những khoản chi tiêu xa xỉ bị cắt giảm đáng kể.

Tỷ lệ chi tiêu cho thực phẩm trong tổng thu nhập đã tăng từ 50% lên 54% trong quý III/2024, phản ánh xu hướng tập trung vào các mặt hàng thiết yếu. Đồng thời, điều này thúc đẩy sự chuyển dịch mạnh mẽ từ các kênh bán lẻ truyền thống như chợ và tạp hóa sang các mô hình hiện đại hơn như siêu thị mini và thương mại điện tử, nơi người mua có thể tận dụng các ưu đãi, giảm giá và sự tiện lợi trong thanh toán.

Tính đến hết năm 2023, lĩnh vực thương mại điện tử đã đóng góp khoảng 15-17% trong tổng giá trị của kinh tế số quốc gia. Hiện nay, Việt Nam có trên 14 triệu cửa hàng, 9.000 chợ nhưng xu hướng thương mại điện tử đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt sau giai đoạn dịch Covid-19.

Bán lẻ qua thương mại điện tử tiếp tục tăng trưởng đột phá về doanh thu. Số liệu của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cho hay, năm 2023, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ tăng thêm khoảng 4 tỷ USD (tăng 25%) so với năm 2022, đạt 20,5 tỷ USD.

Báo cáo Xu hướng thị trường bán lẻ Việt Nam 2025 của AppotaPay cũng nhấn mạnh, mặc dù mạng lưới cửa hàng bán lẻ truyền thống tại Việt Nam hiện nay rất rộng lớn, với 1,4 triệu cửa hàng tạp hóa và hơn 9.000 chợ, chiếm tới 75% thị phần bán lẻ, nhưng tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử từ 35 - 45% mỗi năm đang nhanh chóng tái định hình thói quen tiêu dùng.

Nguyên nhân chính thúc đẩy xu hướng này đến từ sự phát triển vượt bậc của công nghệ. Các nền tảng TMĐT như Shopee, Lazada, Tiki và đặc biệt là TikTok Shop đang tạo nên những thay đổi lớn trong hành vi mua sắm. TikTok Shop ghi nhận mức tăng trưởng 15% thị phần TMĐT năm 2024, trở thành một trong những kênh dẫn đầu xu hướng. Với khả năng cá nhân hóa trải nghiệm người dùng và tích hợp mua sắm với giải trí, nền tảng này đã thu hút mạnh mẽ giới trẻ, nhóm khách hàng có nhu cầu tìm kiếm những trải nghiệm đa dạng, tiện lợi.

PGS.TS Trần Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và xã hội số, nhận định: “Thương mại điện tử đã, đang và sẽ trở thành động lực chính để phát triển kinh tế số. Với mục tiêu doanh thu thương mại điện tử chiếm 10% tổng doanh thu bán lẻ vào năm 2025. Đây là mục tiêu hoàn toàn khả thi, nhất là khi tốc độ tăng trưởng hiện nay đang rất tích cực”.

Doanh thu bán lẻ từ thị trường thương mại điện tử sẽ tăng mạnh vào năm 2025

Năm 2025 dự báo sẽ tạo nên một thị trường bán lẻ sôi động nhờ sự chuyển đổi trong hành vi tiêu dùng và tốc độ phát triển của công nghệ. Một trong những điểm nhấn lớn nhất chính là sự phân cực rõ nét trong tiêu dùng. Cụ thể, một nhóm người sẵn sàng chi tiêu cho các sản phẩm cao cấp để nâng cao chất lượng sống, trong khi nhóm còn lại ưu tiên tiết kiệm nhưng không đánh đổi giá trị nhận được.

Báo cáo từ NielsenIQ và AppotaPay đều nhấn mạnh rằng, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng chú trọng vào chất lượng sản phẩm. Cụ thể, 78% người tiêu dùng sẵn sàng trả thêm cho các sản phẩm chất lượng cao hơn, với 64% mong muốn các sản phẩm mang lại trải nghiệm đặc biệt như ở nhà hàng hay khách sạn.

Trong khi đó, áp lực tài chính khiến một bộ phận lớn người tiêu dùng hướng đến các sản phẩm có giá trị cao với chi phí thấp hơn. Đây là động lực chính thúc đẩy các chương trình khuyến mãi lớn mạnh hơn, từ đó giúp các thương hiệu duy trì sự cạnh tranh trên thị trường.

Sự phát triển của công nghệ không chỉ giúp TMĐT trở thành động lực chính mà còn thúc đẩy các mô hình như mua sắm đa kênh (omnichannel), nơi người tiêu dùng có thể kết hợp giữa mua hàng trực tuyến và tại cửa hàng. Báo cáo từ AppotaPay cũng chỉ ra rằng, 25% người tiêu dùng mua sắm online để dự trữ hàng hóa và 21% mua để đáp ứng nhu cầu ngay lập tức, cho thấy sự kết hợp giữa TMĐT và bán lẻ truyền thống ngày càng quan trọng.

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành nhìn nhận rằng, chưa bao giờ nền kinh tế số lại len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc sống, từ sản xuất kinh doanh, tiêu dùng như hiện nay.

Theo ông Thành, quy mô kinh tế số Việt Nam đạt khoảng 13-14% GDP, trong khi mục tiêu là chiếm 20% GDP vào năm 2025 và 30% GDP vào năm 2030. Chuyên gia cho rằng điều này cho thấy tốc độ của đóng góp của nền kinh tế số xét về giá trị gia tăng cao hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng trung bình của GDP của Việt Nam.

Theo bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, để đạt mục tiêu xuất khẩu TMĐT hơn 11 tỷ USD vào năm 2027, các doanh nghiệp cần áp dụng công nghệ số trong chuỗi cung ứng, đồng thời đảm bảo các tiêu chí về môi trường và phát triển bền vững.

PGS.TS Trần Minh Tuấn cho rằng, thị trường bán lẻ năm 2025 sẽ tiếp tục là sân chơi đầy cơ hội và thách thức. Theo đó, thương mại điện tử sẽ không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số mà còn góp phần đưa Việt Nam đạt được mục tiêu doanh thu bán lẻ lớn hơn, với 10% tổng doanh thu bán lẻ đến từ thương mại điện tử vào năm 2025.

Trang Nguyễn