Trình Quốc hội dự án đường sắt 8,3 tỷ USD kết nối với Trung Quốc
Tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 diễn ra vào ngày 13/2, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Theo tờ trình của Chính phủ, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc); điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện (TP Hải Phòng).
Địa điểm thực hiện dự án tại 9 tỉnh, thành phố: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng.
Về quy mô đầu tư, xây dựng mới tuyến đường sắt điện khí hóa khổ 1.435 mm, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa; tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai Mới đến ga Nam Hải Phòng tốc độ thiết kế 160 km/giờ, đoạn qua khu đầu mối Hà Nội tốc độ thiết kế 120 km/giờ, các đoạn nối, tuyến nhánh tốc độ thiết kế 80 km/giờ. Giải phóng mặt bằng đoạn tuyến chính theo quy mô đường đôi, phân kỳ đầu tư trước mắt theo quy mô đường đơn.
Đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đầu tư theo hình thức đầu tư công với nguồn vốn sơ bộ khoảng 203.231 tỷ đồng (khoảng 8,369 tỷ USD), phấn đấu hoàn thành vào năm 2030.
Bộ trưởng Giao thông Vận tải Trần Hồng Minh cho biết dự án được kỳ vọng tạo tiền đề, động lực phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; tái cơ cấu vận tải theo hướng phát huy tối đa lợi thế của từng phương thức.
Khi triển khai, tuyến đường sắt sẽ thúc đẩy phát triển công nghiệp xây dựng, công nghiệp đường sắt, công nghiệp hỗ trợ; phát triển đô thị, du lịch, dịch vụ; giảm ô nhiễm môi trường; giảm tai nạn giao thông; tạo công ăn việc làm.
Tuyến đường sắt mới sẽ tạo thêm trục cơ động tác chiến trong trường hợp có tình huống khẩn cấp, đáp ứng yêu cầu an ninh quốc phòng trong tình hình mới.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Uỷ ban Kinh tế đánh giá, Dự án có quy mô và tổng mức đầu tư rất lớn, trong kỳ trung hạn 2021 - 2025, nhu cầu vốn cho Dự án khoảng 128 tỷ đồng đã được Chính phủ cân đối trong kế hoạch đầu tư công trung hạn. Giai đoạn 2026 - 2030, nhu cầu vốn khoảng 177.282 tỷ đồng và giai đoạn 2031 - 2035, nhu cầu vốn khoảng 25.821 tỷ đồng.
Chính phủ đề xuất 19 cơ chế đặc thù, đặc biệt để thực hiện thành công và sớm hoàn thành dự án theo tiến độ yêu cầu.
Ủy ban Kinh tế nhận thấy, Dự án có vai trò quan trọng, mang tính chiến lược dài hạn và có quy mô rất lớn, yêu cầu về công nghệ kỹ thuật phức tạp. Do đó, để bảo đảm tính khả thi, hiệu quả cho Dự án thì việc Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt là rất cần thiết.
Theo đó, trên cơ sở rà soát các chính sách đặc thù, đặc biệt của Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và đặc điểm của Dự án, Chính phủ đề xuất cho phép áp dụng 15 chính sách tại Nghị quyết số 172/2024/QH15, do đó Uỷ ban Kinh tế cơ bản nhất trí với các cơ chế, chính sách này.
Cũng theo báo cáo của Chính phủ, trong 5 năm đầu tiên khai thác, doanh thu dự kiến chỉ đủ bù đắp chi phí vận hành và bảo trì. Nhà nước cần hỗ trợ khoảng 110 triệu USD cho bảo trì kết cấu hạ tầng trong giai đoạn này.
Ngoài ra, dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam cũng dự kiến lỗ khoảng 778 triệu USD trong 4 năm khai thác đầu tiên. Tổng cộng, Nhà nước cần hỗ trợ khoảng 887 triệu USD cho hai dự án này. Do đó, Uỷ ban Kinh tế đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt cùng phương án tài chính nhằm giảm thiểu rủi ro trong tương lai.
Chủ trương đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng sẽ được Quốc hội thông qua vào 19/2, ngày cuối cùng của kỳ họp bất thường.