Bốn chính sách lớn và định hướng cải cách trong sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả

Chiều 23/4, tại Phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình bày Tờ trình số 176 của Chính phủ về nội dung sửa đổi, bổ sung luật.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được Quốc hội thông qua từ năm 2010. Sau 15 năm triển khai, trước những biến đổi nhanh chóng về công nghệ, môi trường pháp lý và các cam kết quốc tế, việc sửa đổi, bổ sung luật là cần thiết nhằm phù hợp với thực tiễn mới.

Phù hợp định hướng chiến lược và cam kết quốc tế

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng về phát triển năng lượng bền vững. Việt Nam cũng đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do và cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Điều này đòi hỏi hệ thống pháp luật phải được cập nhật để đáp ứng các yêu cầu hội nhập quốc tế.

Cùng với đó, làn sóng chuyển đổi số, cách mạng công nghiệp 4.0 đang mở ra nhiều cơ hội trong việc sử dụng năng lượng một cách tối ưu. Tuy nhiên, các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản cũng đang dựng lên nhiều hàng rào kỹ thuật liên quan đến “hàng hóa xanh” và “dấu vết carbon”. Nếu không có chính sách kịp thời và phù hợp, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn.

Thực tiễn thi hành luật hiện hành cũng cho thấy còn nhiều bất cập, như thiếu công cụ tài chính, kỹ thuật hỗ trợ doanh nghiệp, hay những rào cản từ thủ tục hành chính. Vì vậy, việc sửa đổi luật lần này nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương mới của Đảng trong lĩnh vực năng lượng, đồng thời tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động đầu tư, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Bốn chính sách lớn và định hướng cải cách rõ ràng

Dự thảo Luật sửa đổi lần này bám sát 4 nhóm chính sách lớn đã được Chính phủ thống nhất trình Quốc hội, gồm: (1) Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; (2) Quản lý, phát triển dịch vụ tư vấn, kiểm toán năng lượng và đào tạo nhân lực; (3) Chính sách ưu đãi và công cụ tài chính hỗ trợ các hoạt động tiết kiệm năng lượng; (4) Quản lý hiệu suất và chuyển đổi thị trường các phương tiện, thiết bị tiêu thụ năng lượng.

Dự thảo được bố cục thành 3 điều, trong đó Điều 1 sửa đổi, bổ sung 21 nội dung thuộc 19 điều của luật hiện hành; Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành và Điều 3 là các điều khoản chuyển tiếp. Một điểm đáng chú ý là việc cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính.

Cụ thể, hai thủ tục hành chính được sửa đổi theo hướng đơn giản hóa, bao gồm: (1) Chuyển từ cấp giấy chứng nhận dán nhãn năng lượng sang hình thức tự công bố; (2) Cắt giảm thủ tục cấp chứng chỉ kiểm toán năng lượng. Như vậy, số thủ tục được cắt giảm đạt 50% so với luật hiện hành, đáp ứng yêu cầu cải cách của Chính phủ về giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính hiện có.

Tăng phân cấp, giảm thủ tục, thúc đẩy đầu tư xanh

Dự thảo cũng đề xuất phân cấp mạnh mẽ, trao quyền cho UBND cấp tỉnh trong việc ban hành danh sách cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm; giao Bộ quản lý chuyên ngành ban hành danh mục, lộ trình áp dụng dán nhãn năng lượng với phương tiện, thiết bị. Chỉ còn một nội dung do Thủ tướng Chính phủ quyết định là danh mục, lộ trình loại bỏ phương tiện, thiết bị không còn phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và trình độ khoa học công nghệ.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định: Sau phiên họp, Bộ Công Thương sẽ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự thảo luật, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ với các luật khác và phù hợp với cam kết quốc tế. Việc sửa đổi luật lần này sẽ góp phần tạo hành lang pháp lý thuận lợi, khuyến khích đầu tư, đổi mới công nghệ, thúc đẩy phát triển ngành năng lượng bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong bối cảnh mới.

Hải Nguyễn