Ưu đãi thuế linh kiện ô tô: Cởi trói cho doanh nghiệp, thúc đẩy xe xanh

Mở rộng điều kiện, giảm áp lực sản lượng tối thiểu

Ngày 8/7/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 199/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26/2023/NĐ-CP về biểu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ưu đãi. Trong đó, nội dung được cộng đồng doanh nghiệp ô tô đặc biệt quan tâm là điều chỉnh điều kiện áp dụng Chương trình ưu đãi thuế đối với linh kiện ô tô nhập khẩu.

Theo chính sách trước đây, để được áp dụng mức thuế nhập khẩu 0% đối với linh kiện ô tô chưa sản xuất được trong nước, các doanh nghiệp phải đạt sản lượng tối thiểu cho từng dòng xe cụ thể. Tuy nhiên, quy định này từng khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ, hoặc các doanh nghiệp đang chuyển đổi sang sản xuất xe điện gặp khó khăn vì chưa đủ sản lượng để hưởng ưu đãi thuế, dù vẫn nhập khẩu linh kiện với chi phí cao.

Với Nghị định 199/2025/NĐ-CP, Chính phủ đã điều chỉnh linh hoạt hơn khi cho phép cộng gộp sản lượng xe thân thiện môi trường như xe điện (EV), xe hybrid, xe sử dụng khí thiên nhiên (CNG, LPG), xe chạy pin nhiên liệu... vào sản lượng chung và sản lượng riêng của nhóm xe chạy xăng hoặc dầu. Điều này có nghĩa, doanh nghiệp sản xuất cả xe xăng và xe điện có thể gộp sản lượng hai dòng xe để đạt ngưỡng tối thiểu, từ đó đủ điều kiện áp dụng thuế suất nhập khẩu ưu đãi với linh kiện.

Hỗ trợ tập đoàn và hệ sinh thái sản xuất

Một điểm mới khác cũng đáng chú ý là Nghị định 199 cho phép doanh nghiệp mẹ được cộng gộp sản lượng của các doanh nghiệp con (nơi họ nắm giữ từ 35% vốn điều lệ trở lên) trong cùng hệ sinh thái sản xuất ô tô. Sản lượng cộng gộp này được tính vào điều kiện để xét ưu đãi thuế.

Chính sách này tạo thuận lợi lớn cho các tập đoàn đa sở hữu hoặc các liên doanh đang phát triển mạng lưới sản xuất đa điểm. Thay vì từng công ty con phải độc lập đạt ngưỡng sản lượng tối thiểu, thì giờ đây, họ có thể cộng dồn, tối ưu hóa năng lực sản xuất và giảm rào cản tiếp cận ưu đãi thuế.

Theo đại diện một hãng xe trong nước, quy định mới này "mang tính bước ngoặt" vì phản ánh đúng thực tế cấu trúc doanh nghiệp hiện đại, nơi các nhà máy có thể đặt tại nhiều địa phương và do các pháp nhân khác nhau vận hành.

Tín hiệu tích cực cho ngành công nghiệp ô tô xanh

Việc mở rộng cách tính sản lượng cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc thúc đẩy sản xuất xe thân thiện môi trường – một mục tiêu đã được xác định rõ trong các chiến lược phát triển giao thông vận tải và công nghiệp quốc gia.

Thống kê của Bộ Công Thương cho thấy, tính đến tháng 6/2025, tổng số xe điện các loại lăn bánh tại Việt Nam mới chỉ đạt khoảng 60.000 chiếc, chiếm tỷ trọng rất nhỏ so với xe chạy xăng/dầu truyền thống. Một trong những rào cản lớn là chi phí sản xuất và nhập khẩu linh kiện còn cao, khiến giá xe điện khó cạnh tranh với xe xăng.

Với việc linh hoạt hóa điều kiện ưu đãi thuế nhập khẩu, Nghị định 199 kỳ vọng sẽ giúp các hãng xe mạnh dạn đầu tư vào dây chuyền lắp ráp xe điện, mở rộng mẫu mã và đẩy nhanh tiến trình xanh hóa phương tiện.

"Chúng tôi đánh giá cao chính sách này. Khi chi phí linh kiện giảm, doanh nghiệp có điều kiện điều chỉnh giá thành, người tiêu dùng cũng sẽ được hưởng lợi từ việc giá xe điện ngày càng hợp lý hơn", đại diện một doanh nghiệp FDI đang đầu tư nhà máy xe điện tại miền Bắc chia sẻ.

Cần cơ chế giám sát minh bạch

Dù mở rộng điều kiện hưởng ưu đãi thuế, nhưng Nghị định 199/2025/NĐ-CP cũng đồng thời siết chặt yêu cầu về minh bạch, kê khai và chịu trách nhiệm của doanh nghiệp. Theo đó, doanh nghiệp mẹ khi cộng gộp sản lượng với công ty con phải cung cấp đầy đủ tài liệu chứng minh tỷ lệ sở hữu vốn, sản lượng thực tế và cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu có gian lận.

Bộ Tài chính và Bộ Công Thương cũng sẽ tăng cường phối hợp hậu kiểm, đặc biệt trong công đoạn xác nhận sản lượng và hoàn thuế nhập khẩu sau khi doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ sản xuất – lắp ráp.

Điều này nhằm đảm bảo chính sách ưu đãi thuế không bị lạm dụng, đồng thời giữ công bằng cho các doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định.

Kỳ vọng tạo đột phá ngành ô tô nội địa

Có thể nói, Nghị định 199 là một bước tiến mới trong chính sách phát triển công nghiệp ô tô tại Việt Nam. Việc cởi trói về sản lượng tối thiểu, mở rộng diện áp dụng ưu đãi thuế không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, mà còn khuyến khích sự chuyển dịch từ xe xăng truyền thống sang các dòng xe thân thiện môi trường.

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2050, việc thúc đẩy phát triển xe điện là một trong những giải pháp trọng tâm. Chính sách ưu đãi thuế thông minh, sát thực tiễn như trong Nghị định 199 chính là một đòn bẩy hữu hiệu giúp mục tiêu này sớm thành hiện thực.

Nguyên Bình