Du lịch xanh - Du lịch bền vững

Ngày nay, khi tình hình biến đổi khí hậu đang trở nên phức tạp thì du lịch xanh ngày càng được quan tâm và trở thành hướng phát triển quan trọng của nhiều quốc gia. Khảo sát về Chỉ số niềm tin du lịch năm 2023 của Booking.com cho thấy 90% người tiêu dùng tìm kiếm các lựa chọn bền vững khi đi du lịch.

DU LỊCH XANH - ĐÒN BẨY PHÁT TRIỂN KINH TẾ XANH

Theo nhiều chuyên gia, du lịch xanh sẽ là đòn bẩy quan trọng để phát triển kinh tế xanh, giúp tăng trưởng xanh, hướng tới mục tiêu đạt Net Zero (khí thải ròng bằng không) vào năm 2050. Việt Nam đã và đang tham gia vào nhiều công ước quốc tế về chống biến đổi khí hậu toàn cầu như: Công ước khung về Biến đổi khí hậu (1992); Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu (2015) và gần đây là các cam kết về phát thải ròng bằng 0 và liên quan tới chuyển đổi năng lượng, chuyển dịch xanh tại COP 26 tổ chức tại Glasgow.

Phát biểu tại Diễn đàn Du lịch cấp cao với chủ đề “Chuyển đổi xanh, du lịch Net Zero - Kiến tạo tương lai” do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) chủ trì, phối hợp với UBND TP.HCM tổ chức vào ngày 05/9/2024, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng cho biết, Việt Nam đang trong quá trình hội nhập sâu rộng với quốc tế. Việt Nam luôn thể hiện là một quốc gia có trách nghiệm, cam kết thực hiện các điều ước đã đề ra, tôn trọng những khuyến nghị của các tổ chức du lịch quốc tế, đặc biệt là Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO).

Cụ thể, theo cách tiếp cận của UNWTO, khi phát triển du lịch xanh, cần gắn kết chặt chẽ với việc bảo vệ và tôn trọng môi trường, duy trì cuộc sống của người dân một cách bền vững. Ở một mức độ cao hơn, du lịch Net Zero hướng tới mục tiêu giảm thiểu, loại bỏ khí thải carbon cùng những tác động tiêu cực tới các hoạt động du lịch.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhìn nhận du lịch là ngành kinh tế quan trọng cần có đóng góp tương xứng vào lộ trình phát triển ít phát thải của Việt Nam. Cùng với đó, phải chủ động xác định “dấu chân cacbon” trong ngành du lịch để có chính sách, biện pháp phù hợp giảm phát thải khí nhà kính.

Với cách tiếp cận này Chính phủ Việt Nam yêu cầu xây dựng chương trình phù hợp với đất nước, con người và văn hóa Việt Nam. Tinh thần đó được thể hiện qua Quyết định số 882/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, xác định ưu tiên phát triển loại hình du lịch theo hướng tăng trưởng xanh, phát triển sản phẩm du lịch phải xanh.

Cụ thể, Việt Nam ưu tiên phát triển du lịch gắn với đổi mới công nghệ, sử dụng nguồn năng lượng tái tạo, giảm phát thải khí nhà kính để tạo ra sản phẩm xanh độc đáo nhằm thu hút du khách, tăng cường công tác quản lý điểm đến, không có rác thải nhựa để hoàn thiện và phát huy hiệu quả của chính sách phát triển du lịch, đặc biệt là chuyển đổi số.

Đồng thời, phát triển đa dạng các loại hình du lịch theo hướng tăng cường các dòng sản phẩm đã hiện diện ở Việt Nam và Việt Nam có thế mạnh, lợi thế, dư địa phát triển như du lịch xanh, du lịch nông nghiệp, khám phá trải nghiệm các di sản tự nhiên, văn hóa. Ngoài ra, du lịch còn có nhiệm vụ tạo ra cơ hội việc làm, chia sẻ lợi ích cộng đồng, bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

DU LỊCH NET ZERO CẦN SỰ CHUNG TAY CỦA MỌI TỔ CHỨC, CÁ NHÂN

Chia sẻ tại diễn đàn, TS. Lương Quang Huy - Trưởng phòng Giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng Ozone (Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho rằng, tất cả các quốc gia, hệ thống chính trị đều phải có trách nhiệm với sự biến đổi khí hậu toàn cầu, cũng như thực hiện cam kết quốc gia. Tính đến nay, Việt Nam đã có những hành động từ các công ty du lịch đến các cơ quản lý nhà nước để thực hiện mục tiêu giảm khí thải, khí nhà kính của các hoạt động liên quan đến du lịch. Đáng chú ý, liên quan tới việc không sử dụng hóa thạch, Việt Nam đã cam kết giảm dần điện than vào năm 2030 và cắt bỏ hoàn toàn điện than vào 2040.

Việt Nam đã có nhiều văn bản chỉ đạo, pháp luật được ban hành. Đặc biệt, từ Luật Bảo vệ môi trường và các Nghị định của Thủ tướng Chính phủ, trong đó có các quyết định có tính chất quy phạm hướng tới mục tiêu định hướng cộng đồng, doanh nghiệp, TS. Lương Quang Huy thông tin. Tuy nhiên, theo ông, phát triển ngành du lịch giảm phát thải, hướng tới Net Zero cần sự chung tay của mọi tổ chức, cá nhân.

“Du lịch là ngành kinh tế quan trọng, nên cần có đóng góp tương xứng vào lộ trình phát triển ít phát thải của Việt Nam thông qua giảm tối đa phát thải khí nhà kính tại tất cả các công đoạn”, TS. Lương Quang Huy nhấn mạnh.

Trước yêu cầu phát triển du lịch xanh, nhiều địa phương, doanh nghiệp du lịch Việt đang từng bước có những hành động cụ thể thực hành du lịch Net Zero. Cuối tháng 8/2024, Sở VHTT&DL tỉnh Quảng Nam lần đầu tiên thông qua bộ tiêu chí chung cho thực hành du lịch Net Zero tại địa phương. Huyện Cô Tô ở Quảng Ninh và Côn Đảo ở Bà Rịa - Vũng Tàu cũng từng bước nghiên cứu áp dụng thực hành du lịch xanh, du lịch Net Zero thí điểm.

Trong khi đó, để phát triển du lịch xanh, TP.HCM hiện đã triển khai các hoạt động phát triển du lịch gắn với 17 tiêu chí phát triển bền vững của UNESCO và hướng đến việc giảm phát thải, bảo vệ môi trường tự nhiên và văn hoá trong từng hoạt động. Theo đó, TP.HCM xây dựng và triển khai thực hiện một cách nhanh chóng, quyết liệt, hiệu quả các kế hoạch phát triển du lịch bền vững từ khâu đào tạo nguồn nhân lực cho đến việc phát triển, kêu gọi người dân tham gia bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên, kêu gọi doanh nghiệp du lịch bảo vệ môi trường sống và môi trường văn hoá, triển khai các sản phẩm du lịch gắn với thiên nhiên…

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Văn Dũng - Phó chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, hiện tại, TP.HCM đã có nhiều nỗ lực liên kết với các tỉnh, thành phố trong vùng, phối hợp với nhiều tổ chức quốc tế để xây dựng các chương trình liên kết nhằm phát triển một cách bền vững và thúc đẩy nhận thức chung của cộng đồng. Đặc biệt, trong bối cảnh các nước trong khu vực đang chạy đua mục tiêu Net Zero, đòi hỏi TP.HCM với vị trí trung tâm du lịch của cả nước và đi đầu trong liên kết vùng cần phải “bứt phá” hơn nữa.

Trong khi đó, ông Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM chia sẻ, TP.HCM đã gắn kết 3 ngành giao thông - năng lượng - tiêu dùng với ngành du lịch để giảm thiểu cacbon. Cụ thể, TP.HCM tập trung vào chuyển đổi xe bus có lộ trình (100% xe bus thành phố thành xe bus sạch), chuyển đổi có lộ trình shipper sang xe điện, xe đạp… Phát triển các năng lượng tái tạo ở các lĩnh vực (điện áp máy mặt trời, điện đốt rác, điện gió). Về tiêu dùng xanh, ông Huy vũ cho biết, hiện tại đã có khu đảo Thiềng Liềng sử dụng plastic free; huyện đảo Cần Giờ là nơi thí điểm Net Zero của thành phố.

“Thúc đẩy chuyển đổi xanh và du lịch bền vững cần có hành động tập thể, đồng thời và có lộ trình cho các mục tiêu trung và dài hạn tùy thuộc vào bối cảnh để từng bước chuyển đổi và hạn chế các “cú sốc” về kinh tế - xã hội”, ông Trương Minh Huy Vũ nhận định.