Việc Chính phủ ban hành 5 quyết định thành lập các Ban Quản lý (BQL) khu kinh tế, khu công nghiệp tại nhiều địa phương mới đây là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện bộ máy quản lý, thúc đẩy cải cách thể chế và tạo đà cho phát triển công nghiệp, kinh tế cửa khẩu trên cả nước.
Điều này phù hợp với chủ trương "tăng cường phân cấp, phân quyền, gắn với kiểm tra, giám sát" được Chính phủ nhấn mạnh trong nhiều nghị quyết gần đây, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao năng suất và hiệu quả đầu tư công – tư.
Cần Thơ – Trung tâm công nghiệp và logistics của Đồng bằng sông Cửu Long
TP. Cần Thơ hiện có nhiều khu công nghiệp lớn như Trà Nóc, Hưng Phú, Thốt Nốt, và đang phát triển thêm khu công nghiệp Ô Môn – Trường Xuân. Việc thành lập Ban Quản lý riêng sẽ giúp thành phố chủ động hơn trong thu hút các dự án công nghiệp công nghệ cao, chế biến nông sản, logistics và chuyển đổi xanh – là các lĩnh vực then chốt của vùng ĐBSCL trong giai đoạn tới.
Hạ tầng kết nối của Cần Thơ đang được cải thiện đáng kể với các dự án như đường Vành đai phía Tây, cảng Cái Cui, sân bay quốc tế Cần Thơ, tạo nền tảng để thành phố vươn lên thành trung tâm dịch vụ – công nghiệp vùng.
Gia Lai – Cửa ngõ kinh tế vùng Tây Nguyên
Khu kinh tế Cửa khẩu Lệ Thanh (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai) là khu kinh tế cửa khẩu quan trọng trên tuyến biên giới Việt Nam – Campuchia. Với vai trò cầu nối thương mại xuyên Á, khu vực này có tiềm năng lớn về phát triển logistics, xuất khẩu nông – lâm sản và thu hút đầu tư công nghiệp nhẹ, chế biến nông sản, năng lượng tái tạo.
Việc thành lập Ban Quản lý giúp Gia Lai tăng cường điều phối đầu tư vào khu kinh tế, đồng thời khai thác hiệu quả tiềm năng kinh tế biên giới, nâng cao kim ngạch thương mại song phương và thúc đẩy phát triển bền vững vùng Tây Nguyên.
Quảng Ngãi – Phát triển Dung Quất thành cực công nghiệp nặng của miền Trung
Khu kinh tế Dung Quất hiện là một trong những trung tâm công nghiệp lớn nhất Việt Nam, với các ngành mũi nhọn như lọc – hóa dầu (Nhà máy lọc dầu Dung Quất), cơ khí chế tạo, luyện kim, cảng biển nước sâu. Quảng Ngãi đang hướng tới phát triển Dung Quất thành khu kinh tế tổng hợp đa ngành gắn với phát triển đô thị – công nghiệp – cảng biển.
Việc tái thành lập Ban Quản lý với phạm vi bao gồm cả các khu công nghiệp còn lại trên địa bàn sẽ giúp địa phương đẩy nhanh tiến độ các dự án công nghiệp nặng, đồng thời điều phối hiệu quả hơn giữa các cụm công nghiệp và hạ tầng logistics liên kết vùng Duyên hải miền Trung.
Phú Quốc – Khu kinh tế đặc biệt hướng ra quốc tế
Phú Quốc, được quy hoạch là khu kinh tế ven biển với mô hình đô thị du lịch – nghỉ dưỡng quốc tế, đang ngày càng khẳng định vị thế trung tâm du lịch cao cấp của cả nước. Tuy nhiên, việc thành lập Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Quốc với cơ chế linh hoạt, chuyên trách sẽ tạo điều kiện triển khai hiệu quả các dự án đầu tư phức hợp, tổ hợp nghỉ dưỡng, casino, tài chính quốc tế và thương mại xuyên biên giới.
Đây cũng là bước đệm thể chế để Phú Quốc có thể từng bước vận hành cơ chế quản lý đặc thù, hướng tới mục tiêu trở thành "Singapore của Việt Nam" trong tương lai.
An Giang – Thúc đẩy kinh tế cửa khẩu vùng biên giới Tây Nam
Với hai khu kinh tế cửa khẩu Tịnh Biên và Vĩnh Xương, An Giang đóng vai trò quan trọng trong giao thương với Campuchia và khu vực Tiểu vùng sông Mekong. Việc thành lập Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh sẽ giúp địa phương nâng cao năng lực xúc tiến đầu tư, hỗ trợ phát triển thương mại biên giới, logistics và các ngành dịch vụ hỗ trợ xuất khẩu.
Đặc biệt, trong bối cảnh An Giang được định hướng trở thành trung tâm phát triển kinh tế biên giới, nông nghiệp công nghệ cao và du lịch sinh thái sông nước, Ban Quản lý sẽ đóng vai trò tổ chức thực hiện chiến lược phát triển toàn diện cho vùng cửa khẩu trọng điểm.
Việc đồng loạt thành lập các Ban Quản lý tại 5 địa phương cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong trao quyền nhiều hơn cho các tỉnh, thành phố trực tiếp tổ chức điều hành, quản lý khu kinh tế, khu công nghiệp một cách chuyên nghiệp, chủ động và hiệu quả.
Đây là yếu tố then chốt để cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh địa phương – vốn đang là điểm nghẽn trong thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao. Đồng thời, mô hình này cũng tạo điều kiện để các địa phương thực hiện các chính sách ưu đãi riêng, bám sát tiềm năng và nhu cầu phát triển đặc thù của từng vùng miền.
Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước đang phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, các khu kinh tế, khu công nghiệp sẽ tiếp tục là đầu tàu tăng trưởng. Việc trao quyền chủ động cho địa phương, đi đôi với kiện toàn tổ chức quản lý theo hướng chuyên nghiệp như quyết định lần này, là điều kiện cần thiết để hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược đó.
Theo các Quyết định số 1496/QĐ-TTg, 1498/QĐ-TTg, 1499/QĐ-TTg, 1500/QĐ-TTg và 1501/QĐ-TTg được ký trong các ngày 8 và 9/7/2025, các Ban Quản lý mới được thành lập gồm:
Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp Cần Thơ
Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Gia Lai
Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi
Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang)
Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh An Giang
Các Ban Quản lý này có nhiệm vụ tổ chức thực hiện chức năng quản lý nhà nước trực tiếp đối với các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất; đồng thời làm đầu mối hỗ trợ, hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng, triển khai dự án nhanh chóng và hiệu quả hơn.