Mở rộng lưới an sinh và thúc đẩy thị trường lao động hiện đại

Mở rộng bảo hiểm thất nghiệp cho lao động phi chính thức

Một trong những đề xuất đáng chú ý trong dự thảo là cho phép người lao động không có quan hệ lao động – thường được gọi là lao động tự do, lao động phi chính thức – được tham gia BHTN trên cơ sở tự nguyện. Đây là bước tiến quan trọng nhằm tăng độ bao phủ của chính sách an sinh xã hội, trong bối cảnh lao động phi chính thức hiện chiếm khoảng 60% tổng lực lượng lao động cả nước.

Việc tạo điều kiện cho nhóm lao động dễ bị tổn thương này tiếp cận chính sách BHTN sẽ góp phần giảm thiểu rủi ro, hạn chế bất bình đẳng và thúc đẩy sự phát triển an sinh toàn diện.

Bên cạnh đó, vấn đề điều chỉnh mức hưởng trợ cấp thất nghiệp cũng nhận được nhiều ý kiến đóng góp. Theo quy định hiện hành, người lao động được hưởng 60% mức lương bình quân 6 tháng liền kề, nhưng không vượt quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng. Nhiều chuyên gia và đại diện công đoàn đề nghị bãi bỏ trần 5 lần lương tối thiểu để đảm bảo đúng nguyên tắc “đóng – hưởng”, đồng thời khuyến khích người lao động tham gia đầy đủ vào chính sách này. Việc điều chỉnh cũng được kỳ vọng sẽ gia tăng tính công bằng, ưu việt và bền vững của hệ thống BHTN.

Chính sách hỗ trợ lao động nữ chưa rõ ràng

Phát biểu tại phiên thảo luận, bà Phan Thị Huệ – Phó Chủ tịch Công đoàn Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam – cho rằng, mặc dù dự thảo luật có đề cập đến chủ trương hỗ trợ lao động nữ, nhưng nội dung cụ thể vẫn còn mờ nhạt. Bà đề nghị cần bổ sung rõ ràng các chính sách dành riêng cho lao động nữ – đối tượng đang gặp nhiều rào cản trong tiếp cận việc làm, đào tạo và phát triển nghề nghiệp, nhất là ở khu vực nông thôn.

Bà Huệ cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động nữ thông qua các chính sách tài chính, hỗ trợ đào tạo lại, cũng như xây dựng môi trường làm việc thân thiện. Việc đảm bảo bình đẳng giới không chỉ là yêu cầu pháp lý trong nước, mà còn là nghĩa vụ quốc tế của Việt Nam trong khuôn khổ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP...

Dự thảo luật cũng đặt trọng tâm vào việc nâng cao chất lượng hoạt động của các trung tâm dịch vụ việc làm, cải tiến công tác tư vấn, giới thiệu việc làm và tăng cường kết nối cung – cầu lao động. Nhà nước sẽ định hướng phát triển hệ thống dịch vụ việc làm theo hướng chuyên nghiệp, minh bạch, giúp người lao động dễ dàng tiếp cận thông tin thị trường lao động chính xác và kịp thời.

Lần sửa đổi này cũng làm rõ một số khái niệm như “việc làm bền vững”, “việc làm phi chính thức”, “việc làm số” nhằm đáp ứng yêu cầu mới của thời đại kinh tế số, chuyển đổi xanh và cách mạng công nghiệp 4.0. Những nội dung này không chỉ phản ánh tính thời sự mà còn đóng vai trò định hình hành lang pháp lý cho một thị trường lao động hiện đại, linh hoạt và bao trùm.

Vai trò của tổ chức Công đoàn trong xây dựng dự thảo luật

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam – tổ chức đại diện hợp pháp của người lao động – đã tích cực tham gia vào quá trình góp ý và phản biện dự thảo. Bằng việc tổ chức lấy ý kiến người lao động và cán bộ công đoàn trên cả nước, tham gia các phiên họp thẩm tra, gửi văn bản góp ý chính thức, Công đoàn đã góp phần định hình nhiều nội dung then chốt của dự thảo.

Theo bà Trần Thị Thanh Hà – Trưởng ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động (Tổng LĐLĐVN), phần lớn các ý kiến đóng góp từ phía Công đoàn đã được cơ quan soạn thảo tiếp thu và thể hiện trong bản dự thảo hiện hành, cho thấy vai trò ngày càng lớn của tổ chức này trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền lợi người lao động thông qua khuôn khổ pháp lý.

Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ không chỉ tăng cường bảo vệ người lao động trong khu vực chính thức mà còn bao phủ đến cả nhóm lao động phi chính thức – những đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Với nhiều điểm mới mang tính chiến lược, dự thảo luật hứa hẹn sẽ trở thành công cụ pháp lý quan trọng trong xây dựng một thị trường lao động phát triển bền vững, công bằng và thích ứng với yêu cầu của thời đại mới.