Pháp lý là nền tảng của kinh doanh thương mại điện tử bền vững

Thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng, đạt mức 18% - 25% mỗi năm. Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), quy mô thị trường TMĐT năm 2025 sớm vượt mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm tỷ trọng khoảng 9% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Trước sự phát triển nhanh và quy mô ngày càng lớn của TMĐT, cơ quan quản lý nhà nước về thuế đã triển khai mạnh mẽ, quyết liệt và đồng bộ nhiều giải pháp nhằm đảm bảo nguồn thu Ngân sách Nhà nước. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt cần nâng cao nhận thức và năng lực tuân thủ pháp luật, góp phần tạo dựng môi trường kinh doanh TMĐT bền vững và hiệu quả tại Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển TMĐT và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), một trong những lỗi pháp lý phổ biến nhất mà nhiều nhà bán hàng đã mắc phải là việc không thông báo website TMĐT bán hàng với Bộ Công Thương. Mức phạt đối với hành vi này có thể lên đến 10-20 triệu đồng đối với cá nhân, và 20-40 triệu đồng đối với doanh nghiệp, mặc dù việc thông báo này hoàn toàn miễn phí và có thể thực hiện trực tuyến.

“Thực tế kiểm tra cho thấy có không ít nhà bán hàng đã gắn logo 'đã thông báo' hoặc 'đã đăng ký' lên website, dù chưa nhận được xác nhận từ Bộ Công Thương (nay là Sở Công Thương). Hành vi này bị coi là giả mạo thông tin và có thể bị phạt từ 10 triệu đến 20 triệu đồng đối với logo 'đã thông báo', và từ 20 triệu đến 30 triệu đồng đối với logo 'đã đăng ký'. Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp, các mức phạt này sẽ được nhân đôi,” ông Tuấn cho biết.

Bên cạnh việc không thông báo website TMĐT, một số nhà bán hàng còn gặp phải lỗi nghiêm trọng khi sử dụng logo "đã thông báo" hoặc "đã đăng ký" mà chưa được xác nhận từ cơ quan chức năng. Hành vi này có thể bị xử phạt nghiêm khắc, từ 10 triệu đến 30 triệu đồng, tùy vào đối tượng vi phạm.

"Việc không hiểu rõ quy trình có thể dẫn đến những hậu quả lớn. Một nhà bán hàng có thể chi trả vài triệu đồng để thuê thiết kế website nhưng lại phải đối mặt với mức phạt lên đến hàng chục triệu đồng chỉ vì thiếu hiểu biết về các quy định pháp lý," ông Tuấn nhấn mạnh.

Ngoài những vi phạm cụ thể về đăng ký website, ông Tuấn cũng nhấn mạnh các quy định pháp lý khác mà nhà bán hàng cần phải tuân thủ, đặc biệt trong những lĩnh vực bán hàng có điều kiện như rượu, thuốc lá hay các sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Các nhà bán hàng cần phải có giấy phép, kiểm tra độ tuổi của người truy cập và người nhận hàng, đồng thời yêu cầu thanh toán không tiền mặt.

Ông Tuấn cũng chia sẻ thông tin về dự thảo Luật Thương mại điện tử, trong đó quy định việc lưu trữ dữ liệu livestream trong vòng 1 năm, nhằm đảm bảo tính minh bạch và dễ dàng truy cứu khi có tranh chấp hoặc khiếu kiện. Ngoài ra, dự thảo cũng đang tập trung vào việc thiết lập các quy định mới về bán hàng Livestream và Tiếp thị liên kết (Affiliate Marketing), hai lĩnh vực đang phát triển nhanh và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế số.

Việc quản lý chặt chẽ các hoạt động này là cần thiết để đảm bảo tính công bằng và tuân thủ pháp luật, đặc biệt là trong bối cảnh các mô hình kinh doanh mới liên tục xuất hiện.

Trong bối cảnh đó, vai trò của KOLs (người nổi tiếng) và KOCs (người có ảnh hưởng) cũng được siết chặt. Ông Tuấn cho biết, trong hoạt động quảng cáo, KOLs và KOCs có trách nhiệm đảm bảo tính minh bạch và chính xác của thông tin. Họ phải xác minh mọi thông tin trước khi quảng bá và minh bạch về việc được tài trợ. Đồng thời, KOLs và KOCs không được phóng đại công dụng hay tính năng của sản phẩm và phải chịu trách nhiệm liên đới nếu nội dung quảng cáo sai sự thật.

Họ cũng có nghĩa vụ giải quyết các khiếu nại và tranh chấp phát sinh từ thông tin mà mình đã cung cấp, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Việc vi phạm các quy định về quảng cáo có thể dẫn đến các chế tài như phạt tiền, buộc gỡ bỏ quảng cáo sai sự thật và cải chính thông tin. Trong trường hợp nghiêm trọng, KOLs và KOCs có thể bị cấm tham gia các hoạt động quảng cáo từ 1 đến 5 năm.

Cùng với việc cập nhật các quy định pháp lý, ông Trần Trọng Ninh, Chuyên viên chính Phòng Quản lý Thuế số 2, Chi cục Thuế TMĐT, nhấn mạnh rằng việc phối hợp tổ chức các chương trình đào tạo không chỉ giúp cập nhật các chính sách mới một cách kịp thời, mà còn tạo điều kiện để các doanh nghiệp địa phương và tiểu thương nhanh chóng nắm bắt và áp dụng hiệu quả trong thực tế.

"Việc tổ chức các chương trình đào tạo giúp các doanh nghiệp và tiểu thương nắm bắt kịp thời các thay đổi trong pháp luật, từ đó triển khai các hoạt động TMĐT một cách hiệu quả và hợp pháp," ông Ninh khẳng định.