Tăng cường đấu tranh phòng chống tội phạm trong hoạt động bán hàng đa cấp

Bán hàng đa cấp là ngành nghề kinh doanh nhạy cảm, dễ bị biến tướng thành các hoạt động lừa đảo. (Ảnh minh hoạ)

Theo Uỷ ban Cạnh tranh quốc gia, hiện nay trên cả nước có 20 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp đang hoạt động. Tính riêng năm 2023: tổng số lượng người tham gia bán hàng đa cấp là 768.283 người, tổng doanh thu ngành bán hàng đa cấp đạt khoảng 16.866 tỷ đồng, tổng số hoa hồng và các lợi ích kinh tế chi trả cho người tham gia bán hàng đa cấp đạt khoảng 5.846 tỷ đồng, tổng số thuế đã nộp về ngân sách nhà nước là khoảng 2.255 tỷ đồng.

Bán hàng đa cấp là ngành nghề kinh doanh được pháp luật cho phép. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực kinh doanh nhạy cảm, dễ bị biến tướng thành các hoạt động lừa đảo, huy động tài chính bất hợp pháp, gây hệ lụy xấu trên quy mô lớn cho xã hội.

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động bán hàng đa cấp, những năm vừa qua, Bộ Công Thương đã triển khai đồng bộ hàng loạt giải pháp nhằm chấn chỉnh, đảm bảo hoạt động bán hàng đa cấp diễn ra trong khuôn khổ pháp luật, ngăn ngừa tối đa những hệ lụy xấu cho người dân.

Từ công tác kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động bán hàng đa cấp đã phát hiện và xử phạt nhiều trường hợp vi phạm, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp của hơn 20 doanh nghiệp. Theo đó, số lượng doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã giảm từ 67 doanh nghiệp vào năm 2016 đến nay chỉ còn 20 doanh nghiệp.

Chỉ tính riêng năm 2023, Bộ Công Thương đã kiểm tra đối với 06 doanh nghiệp, xử phạt vi phạm hành chính đối với 05 doanh nghiệp và 01 người tham gia bán hàng đa cấp với tổng số tiền 1 tỷ 115 triệu đồng. Thông tin xử lý vi phạm trong hoạt động bán hàng đa cấp được công bố công khai.

Người dân cần nắm rõ pháp luật và nâng cao cảnh giác về hoạt động bán hàng đa cấp. (Ảnh minh hoạ)

Để công tác quản lý nhà nước và đấu tranh phòng chống tội phạm trong hoạt động bán hàng đa cấp được xây dựng và triển khai hiệu quả, Bộ Công Thương tập trung vào hai nhóm đối tượng chính.

Đối với doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp

Các hoạt động bán hàng đa cấp chính thống được thực hiện theo quy định của pháp luật. Quốc hội, Chính phủ và các Bộ ngành liên quan đã thiết lập cơ chế quản lý chặt chẽ đối với hoạt động bán hàng đa cấp thông qua hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các cơ quan quản lý chuyên ngành.

Việc rà soát, hoàn thiện pháp luật quản lý hoạt động bán hàng đa cấp được Bộ Công Thương thực hiện thường xuyên, liên tục, trên cơ sở đó đã trình Chính phủ, Quốc hội ban hành các văn bản pháp luật giúp quản lý ngày càng chặt chẽ, hiệu quả đối với hoạt động bán hàng đa cấp.

Năm 2023, Quốc hội đã ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong đó đã luật hóa các quy định về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 18/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp.

Đến năm 2024, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định số 55/2024/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong đó có các quy định về quản lý bán hàng đa cấp.

Ngoài ra, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý bán hàng đa cấp, cảnh báo các dấu hiệu đa cấp trái phép được Bộ Công Thương thực hiện thường xuyên thông qua nhiều hình thức khác nhau, giúp người dân nâng cao cảnh giác.

Lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để lừa đảo, trục lợi đang có diễn biến ngày càng phức tạp. (Ảnh minh hoạ)

Đối với hoạt động kinh doanh đa cấp trái phép

Nhóm các đối tượng hoạt động bất chính này có xu hướng chuyển sang nhiều hình thức biến tướng, lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để lừa đảo, trục lợi dẫn đến hoạt động này có diễn biến ngày càng phức tạp. 

Bộ Công thương đã cảnh báo sớm các trường hợp có dấu hiệu kinh doanh đa cấp bất hợp pháp, gần nhất là RF3WORLD, Trí tuệ tự nhiên.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng phối hợp, chuyển thông tin cho các cơ quan công an các cấp về các trường hợp có dấu hiệu hoạt động kinh doanh đa cấp không phép, biến tướng để theo dõi, tiến đến xử lý hình sự theo quy định tại Điều 217a Bộ luật Hình sự. 

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng thường xuyên thu thập thông tin và đưa ra cảnh báo công khai về các trường hợp có dấu hiệu kinh doanh theo phương thức đa cấp trái phép để người dân biết và tránh bị lợi dụng bởi các đối tượng này.

Tính riêng từ đầu năm 2023, Bộ Công Thương đã chuyển thông tin về 9 trường hợp có dấu hiệu kinh doanh đa cấp biến tướng, không phép cho các cơ quan công an để theo dõi và xử lý kịp thời.

Trong thời gian tới, để tiếp tục chấn chỉnh hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng, Bộ Công Thương cho biết sẽ tập trung vào 2 nhóm đối tượng chính là các doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp và các hình thức biến tướng không thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương. Theo đó sẽ quản lý chặt chẽ và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm để nâng cao tính răn đe và ngăn ngừa sớm các hệ lụy xấu cho xã hội.