Vấn nạn “sim rác” khiến hoạt động điều tra tội phạm gặp nhiều khó khăn

Các đối tượng tội phạm mạng trong và ngoài nước liên tục thay đổi phương thức, thủ đoạn vô cùng tinh vi. (Ảnh minh hoạ)

Theo Thượng tướng Lương Tam Quang - Thứ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch NCA thông tin, trong năm 2023, hoạt động lừa đảo trên mạng đã gây thiệt hại là 1.026 tỉ USD, tương đương 1,05% GDP toàn cầu.Trong đó tại Việt Nam, các đối tượng tội phạm mạng trong và ngoài nước liên tục thay đổi phương thức, thủ đoạn, triệt để lợi dụng công nghệ mới để tấn công, xâm nhập, lừa đảo quy mô lớn, gây thiệt hại lớn về kinh tế và ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội.

Cổng Cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam đã ghi nhận gần 16.000 phản ánh lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại hơn 390.000 tỷ đồng, tương đương 3,6% GDP. Trong đó có 91% liên quan lĩnh vực tài chính, tăng 64,78% so với năm 2022, tỷ lệ người dùng nhận tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo trực tuyến là 73%.

Từ thực tế cho thấy, hành vi lừa đảo trên không gian mạng thời gian qua diễn biến rất phức tạp, gây thiệt hại nghiêm trọng đối với các tổ chức, cá nhân.

Các hoạt động của các đối tượng phạm tội vô cùng chuyên nghiệp, có tổ chức, phân công vai trò cụ thể. Các đối tượng cầm đầu thường là người nước ngoài đã lừa đảo, lôi kéo người Việt Nam ra nước ngoài thực hiện hành vi phạm tội. Đồng thời sử dụng các phương thức, thủ đoạn phạm tội rất tinh vi, đối tượng lừa đảo lợi dụng triệt để các công nghệ mới, trong đó có AI (trí tuệ nhân tạo).

Mặc dù đã có nhiều kết quả tích cực tuy nhiên công tác phòng chống lừa đảo trên không gian mạng vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Một vấn đề nhức nhối còn tồn tại được Thượng tướng Lương Tam Quang thông tin tại hội thảo đó là tình trạng "sim rác", mua bán tài khoản ngân hàng tuy đã được tập trung xử lý song vẫn còn tràn lan khiến hoạt động điều tra tội phạm gặp nhiều khó khăn.

Qua việc rà soát, các kênh bán SIM không chính chủ qua đại lý, các trang thương mại điện tử, trang mạng xã hội vẫn diễn ra phổ biến, dễ dàng tiếp cận mua với số lượng lớn; các kênh chợ đen, Facebook, Telegram, Twitter... buôn bán hàng ngàn tài khoản ngân hàng với giá thấp, dễ tiếp cận từ 200.000 đồng.

Tình trạng "sim rác" còn tràn lan khiến hoạt động điều tra tội phạm gặp nhiều khó khăn. (Ảnh minh hoạ)

Thượng tướng Lương Tam Quang nhấn mạnh: "Những khó khăn, vướng mắc trong phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng đặt ra yêu cầu cấp thiết trao đổi, thảo luận thẳng thắn giữa các cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân, đánh giá toàn diện, làm rõ nguyên nhân, thống nhất xác định giải pháp tháo gỡ triệt để trong thời gian tới"

Theo thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, năm 2023 đã phát hiện hơn 3.500 vụ việc, tổng số thiệt hại lên tới hơn 2.487 tỷ đồng, trong đó tập trung chủ yếu vào các hình thức lừa đảo: tuyển dụng cộng tác viên tham gia kinh doanh buôn bán các sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử (chiếm 44,7%); các mã độc tấn công người dùng Việt, sử dụng mạng xã hội để lừa đảo (chiếm 17,3%); gọi điện giả danh lực lượng chức năng như công an, viện kiểm sát, tòa án nhân dân, nhân viên ngân hàng… (chiếm 11,6%); giả danh các sàn giao dịch tài chính, chứng khoán (chiếm 13,2%)…

Trước tình hình trên, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã chỉ đạo lực lượng an ninh mạng phòng chống tội phạm công nghệ cao trên toàn quốc triển khai đồng bộ phương tiện, nghiệp vụ, tiến hành rà soát các đối tượng, mục tiêu nghi vấn, các hoạt động lừa đảo trên không gian mạng để đấu tranh xử lý.

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng như Bộ Thông tin và Truyền thông, Ngân hàng Nhà nước tham mưu triển khai các biện pháp rà soát, định danh xác thực thuê bao di động, tài khoản ngân hàng với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, nhằm hạn chế tình trạng "sim rác", tài khoản ngân hàng "rác", áp dụng phương thức xác thực sinh trắc học đối với những giao dịch, chuyển tiền ngân hàng… nhằm ngăn chặn, hạn chế giao dịch chuyển dòng tiền vi phạm pháp luật.