Dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) mới nhất đã sửa đổi đề xuất bổ sung mặt hàng nước giải khát theo tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100 ml vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với mức thuế 8% vào năm 2027 và 10% từ năm 2028.
Góp ý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, một số chuyên gia và đại biểu Quốc hội đề xuất, để đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường cần được đánh giá toàn diện, cân nhắc kỹ lưỡng lộ trình và nghiên cứu với đầy đủ cơ sở khoa học, nghiên cứu thực tiễn.
Xét về tác động kinh tế, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt 5% hay 10% đối với ngành giải khát có đường đều tạo tác động tiêu cực về dài hạn.
Theo báo cáo đánh giá tác động của Bộ Tài chính về dự luật này, nếu áp thuế tiêu thụ đặc biệt theo phương án đề xuất 10%, số thu ngân sách nhà nước trong năm đầu tiên sẽ tăng khoảng 2.400 tỷ đồng. Tuy nhiên, số thu các năm sau sẽ giảm hơn so với năm đầu do tiêu thụ có thể giảm.
Còn theo báo cáo nghiên cứu đánh giá tác động của Viện quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) thì việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường thu ngân sách nhà nước có thể sẽ giảm ở các chu kỳ tiếp theo khi doanh nghiệp ngành nước giải khát và các ngành khác trong quan hệ liên ngành thu hẹp quy mô sản xuất, dẫn tới giảm giá trị tăng thêm, giảm giá trị sản xuất, giảm lợi nhuận. Hệ quả là làm suy giảm GDP của nền kinh tế.
Liên quan đến vấn đề này, PGS. TS Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho biết, ngành đồ uống trong đó có các doanh nghiệp nước giải khát hiện đóng góp khoảng trên 60 nghìn tỷ đồng mỗi năm vào ngân sách Nhà nước, chiếm gần 3% tổng thu ngân sách, chưa kể tạo việc làm cho hàng triệu lao động. Đây là nguồn lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước và ổn định an sinh xã hội.
Ngoài ra, ngành nước giải khát thu hút nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) từ các Tập đoàn lớn trên thế giới như Coca-cola, Suntory PepsiCo... và cả vốn đầu tư từ khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, là động lực cần hỗ trợ để thúc đẩy tăng trưởng trong thời gian tới.
Do đó, để bảo đảm tăng trưởng kinh tế, PGS. TS. Nguyễn Văn Việt kiến nghị sức khỏe doanh nghiệp, ổn định nguồn thu và sức cầu tiêu dùng nội địa cần được quan tâm.
Qua đó, Chủ tịch VBA đề xuất rằng các nhà hoạch định chính sách tập trung đánh giá toàn diện và cân nhắc kỹ lưỡng lộ trình khi áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường, chỉ bổ sung khi đã có đủ các bằng chứng, cơ sở khoa học, nghiên cứu thực tiễn và đánh giá đầy đủ.