Doanh nghiệp Nhà nước cần được phân cấp, phân quyền trong hoạt động đầu tư

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Tài chính Cao Anh Tuấn, cho biết tại Điều 25, dự thảo luật quy định các dự án đầu tư của doanh nghiệp phải được cấp có thẩm quyền chấp thuận hoặc quyết định chủ trương đầu tư theo quy định đầu tư và đầu tư công.

Sau khi được cấp có thẩm quyền duyệt, doanh nghiệp thực hiện dự án đầu tư theo quy định về pháp luật đầu tư, xây dựng và luật khác liên quan.

Báo cáo thẩm tra dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho rằng, quy định về hoạt động đầu tư tại dự thảo luật vẫn can thiệp hành chính vào công việc quản trị của doanh nghiệp. Một số quy định cũng chưa thống nhất với các luật về đầu tư, doanh nghiệp và xây dựng. Do đó, đề nghị rà soát quy định để tránh chồng chéo về hoạt động đầu tư của doanh nghiệp.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách, trường hợp đầu tư các dự án sản xuất kinh doanh thông thường bằng vốn của doanh nghiệp nên phân cấp cho Hội đồng thành viên quyết định và chịu trách nhiệm. Chính phủ quy định chi tiết trình tự thủ tục.

Còn trường hợp đầu tư dự án sản xuất kinh doanh bằng vốn ngân sách cấp thì doanh nghiệp làm chủ đầu tư theo quy định về đầu tư công.

Phát biểu ý kiến, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, doanh nghiệp Nhà nước sẽ "không làm được gì" với các quy định này. Theo ông, doanh nghiệp tư nhân làm hiệu quả vì họ tiết kiệm thời gian, đơn giản thủ tục, giảm được chi phí "xin chỗ nọ, chỗ kia".

Nhưng doanh nghiệp Nhà nước ngược lại, khi họ phải trình, xin nhiều cấp quản lý. Chẳng hạn, họ phải trình, xin ý kiến từ chiến lược, phương hướng đến kế hoạch và chịu trách nhiệm toàn diện để không làm mất vốn nhà nước. Nội dung gì cũng phải xin thì làm sao chịu trách nhiệm toàn diện được? Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đặt vấn đề và nhắc lại tinh thần Nghị quyết 12 của Trung ương là Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào sản xuất kinh doanh, quản trị của doanh nghiệp.

Vốn nhà nước sau khi đầu tư vào doanh nghiệp được xác định là tài sản, vốn của doanh nghiệp. Vậy mà cái gì cũng đi xin thì không làm được, mất cơ hội kinh doanh. Vì vậy phải cắt giảm, đơn giản hóa tối đa thủ tục hành chính, hạn chế cơ chế xin - cho, tăng phân cấp, phân quyền, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ngoài ra, dự thảo Luật quy định, doanh nghiệp Nhà nước không được rót vốn vào bất động sản, ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán. Họ cũng không được đầu tư vào các quỹ đầu tư mạo hiểm, công ty quản lý chứng khoán; góp vốn cùng công ty con để lập công ty cổ phần, trách nhiệm hữu hạn... trừ đơn vị có chức năng đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định và Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đồng tình nên cấm doanh nghiệp Nhà nước đầu tư, rót vốn vào các lĩnh vực rủi ro trên.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn băn khoăn quy định tại dự thảo luật chưa xử lý dứt điểm những vướng mắc trong thực tế được các doanh nghiệp Nhà nước nêu ra hay chưa.

Luật sửa đổi cần tách bạch rõ chức năng của các bộ, ngành quản lý phần vốn Nhà nước ở doanh nghiệp, tránh việc 'chỗ này tưởng chỗ kia quản', gây thêm khó khăn".

Phó chủ tịch Nguyễn Khắc Định cũng cho rằng, nhiều khó khăn được các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước và các ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước nêu ra chưa được giải quyết tại dự thảo luật.

Dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp sẽ được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp khai mạc vào 21/10 tới.