Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội được Quốc hội thông qua nhằm tháo gỡ vướng mắc, đơn giản hóa thủ tục đầu tư, thu hút doanh nghiệp và đẩy nhanh tiến độ thực hiện mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030.
Ngày 29/5, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Với 463 đại biểu tham gia (96,86%), đã có 461 đại biểu tán thành, chiếm 96,44%, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết.
Nghị quyết này có hiệu lực từ ngày 1/6, thí điểm trong 5 năm trên phạm vi toàn quốc.
Nghị quyết nhằm tháo gỡ vướng mắc, đơn giản hóa thủ tục đầu tư, thu hút doanh nghiệp và đẩy nhanh tiến độ thực hiện mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030.
Trước khi thông qua dự thảo nghị quyết, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày báo cáo về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo nghị quyết.
Nhằm thể chế hóa kịp thời Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Kết luận số 137-KL/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ đã đề xuất bổ sung quy định điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội đối với các đối tượng chịu tác động bởi việc tổ chức, sắp xếp lại đơn vị hành chính.
Theo đó, người chưa có nhà ở, người có nhà ở nhưng ở xa nơi làm việc, hoặc chưa từng được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, sẽ do UBND cấp tỉnh xác định tiêu chí chi tiết để xét duyệt. Việc này nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực tế khi nhiều người lao động đang làm việc tại đô thị hoặc khu công nghiệp nhưng có nhà ở tại nông thôn, không đủ điều kiện do đã sở hữu nhà trong cùng tỉnh.
Ngoài ra, quá trình sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh cũng làm phát sinh tình trạng thay đổi điều kiện xét duyệt. Trước khi sáp nhập, người dân có thể đủ điều kiện do không có nhà ở tại nơi có dự án. Nhưng sau khi địa giới hành chính thay đổi, họ lại không còn phù hợp với phạm vi xét duyệt mới.
Nghị quyết cũng cho phép doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và đơn vị sự nghiệp công lập được thuê nhà ở xã hội để bố trí chỗ ở cho cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, người lao động.
Các doanh nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp được quyền thuê nhà lưu trú trong khu công nghiệp để bố trí cho công nhân, lao động.
Chi phí thuê nhà ở xã hội cho người lao động sẽ được hạch toán vào chi phí sản xuất, kinh doanh hoặc khoản chi sự nghiệp thường xuyên. Chính phủ nhấn mạnh chính sách này nhằm hỗ trợ ổn định chỗ ở cho người dân, nhất là những người chịu ảnh hưởng từ việc sắp xếp đơn vị hành chính theo chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Đặc biệt, nghị quyết dành hàng loạt cơ chế ưu đãi để thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Điển hình là giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu, việc này giúp cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành.
Nghị quyết cũng không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, qua đó cắt giảm được 65 ngày. Đồng thời, không yêu cầu phải thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn, qua đó cắt giảm thủ tục từ 45 - 105 ngày.
Sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra, từ đó giúp cắt giảm thủ tục từ 30 - 90 ngày so với quy định hiện hành.