Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi): Nới trần dư nợ vay của ngân sách địa phương lên 120%

Tại dự thảo, về mức dư nợ vay của ngân sách địa phương, Chính phủ đề xuất, địa phương tự cân đối thu chi được vay tối đa 120% số thu ngân sách được hưởng (quy định hiện hành là 60%). Địa phương vẫn nhận hỗ trợ ngân sách TƯ được vay tối đa 80% số thu phân cấp (trước là 20 - 30%).

Nhiều đại biểu bày tỏ tán thành với quy định này vì cho rằng việc tăng mức dư nợ vay giúp các địa phương có nguồn tiền để đầu tư cho các dự án tại địa phương cũng như lo an sinh xã hội trên địa bàn.

Phát biểu góp ý Dự thảo Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) cho rằng, việc sáp nhập tỉnh, từ 63 tỉnh, thành còn 34 tỉnh, thành nên rất cần nguồn lực để kết nối nội thành, kết nối các địa phương và vùng. Do đó, việc tăng dư nợ vay của địa phương là cần thiết dù việc này có thể làm tăng trần nợ công quốc gia.

Đại biểu đoàn TP.HCM cũng đề nghị, đối với các đô thị đặc biệt như TP.HCM, Hà Nội, có nhiều dự án lớn, đặc biệt là dự án đường sắt đô thị. Do đó, khả năng rất cao là dư nợ vay của TP.HCM sắp tới sẽ vượt mức 80% đang được Quốc hội cho phép. Ông Ngân đề nghị thay vì tăng dư nợ vay lên 120% thì tăng trần dư nợ vay cho Hà Nội, TP.HCM lên 150 - 200%.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng quy định trên sẽ khiến các địa phương rất phấn khởi. Tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị cùng với tăng trần nợ vay của địa phương thì phải kiểm soát, giám sát chặt chẽ khả năng trả nợ vay, tránh tình trạng không trả nổi sau khi vay, khiến ngân sách trung ương phải bù, làm nợ công tăng cao.

Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) cũng cảnh báo "dễ vay thì dày nợ" và lo ngại, quy định trên có thể làm phân tán nguồn lực quốc gia vào nhiều dự án nhỏ ở các địa phương, không tập trung được nguồn lực cho các công trình dự án lớn quốc gia trong thời gian tới.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, quy định trên đã được Bộ Tài chính nghiên cứu rất kỹ. Hiện nay, trần nợ công Quốc hội cho phép là 60%. Đến hết năm 2024, tỷ lệ này mới là 34,7% GDP. Do đó, việc điều chỉnh mức dư nợ của ngân sách địa phương cũng đã được đánh giá kỹ lưỡng trên cơ sở tương quan với các chỉ tiêu an toàn nợ công đã được Quốc hội quyết định trong giai đoạn 2021 - 2025.

Tới đây, dự kiến tại dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, bội chi ngân sách nhà nước sẽ ở mức 5% và ngân sách địa phương sẽ ở mức 0,7 % GDP.

Đồng tình với ý kiến các đại biểu Quốc hội về việc nâng trần nợ công, nhưng phải kiểm soát được, Bộ trưởng nhấn mạnh hai vấn đề lớn.

Một là, kiểm soát nợ công, bội chi trong giới hạn cho phép của Quốc hội. Hai là, kiểm soát chất lượng chất lượng các dự án, tránh trường hợp ở một số giai đoạn, một số địa phương sử dụng không hiệu quả dẫn đến gánh nặng cho ngân sách.

Do đó, Bộ trưởng cho rằng, cần “tư duy như khoản vay của ngân hàng”. Dù là khoản vay ODA, vay từ Trung ương, vay nước ngoài, phát hành trái phiếu hay những khoản vay của địa phương đều phải tính toán đảm bảo hiệu quả về kinh tế - xã hội và và hiệu quả vốn vay.