Mở rộng khái niệm "mua bán người" để xử lý tội phạm

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật phòng, chống mua bán người (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, khái niệm mua bán người trong dự thảo luật đã mở rộng hơn pháp luật hiện hành, làm cơ sở để hoàn thiện pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự nhằm xử lý hiệu quả hơn loại tội phạm này.

Bổ sung hành vi “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai”

Phát biểu thảo luận, đại biểu Thái Thị An Chung (Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An), Bộ Luật Hình sự quy định tội phạm về hành vi mua bán trái phép nội tạng, mô cơ thể người (Điều 154), nhưng "thai nhi" không phải là bộ phận cơ thể người. Do vậy, đề nghị bổ sung quy định nghiêm cấm hành vi mua bán bào thai người (vào khoản 2 điều 3 của dự thảo Luật). Đồng thời, bổ sung khái niệm "bào thai" để triển khai áp dụng luật trong thực tiễn được thuận lợi.

Về ý kiến đề nghị bổ sung hành vi “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai” vào "khái niệm mua bán người" (tại Khoản 1 Điều 2) làm cơ sở đấu tranh phòng, chống hiệu quả thực trạng thỏa thuận mua bán người khi còn đang là bào thai, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, những năm qua, tình trạng mua bán bào thai nhằm mục đích mua bán đứa trẻ sau khi được sinh ra đang là thực tế đáng lo ngại.

Việc thỏa thuận mua bán này thực chất là tiền đề của hành vi mua bán người (mua bán người từ giai đoạn còn đang là bào thai), nhưng việc xử lý hành vi này lại chưa được pháp luật điều chỉnh. Trước yêu cầu nâng cao hiệu quả các biện pháp phòng chống mua bán người từ sớm, từ xa, đồng thời tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục hoàn thiện pháp luật về xử lý hành vi xâm phạm liên quan đến phụ nữ, trẻ em, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Khoản 2 Điều 3 dự thảo luật đã quy định hành vi nghiêm cấm “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai”.

Nâng cao hơn nữa nhận thức của người dân về phòng chống mua bán người

Theo đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), quy định độ tuổi nạn nhân là "trẻ em dưới 18 tuổi" trong Dự thảo Luật là chưa tương thích với quy định nghiêm cấm hành vi mua bán trẻ em dưới 16 tuổi tại Bộ Luật hình sự và Luật trẻ em.

Đại biểu đề nghị sửa đổi độ tuổi quy định trẻ em là nạn nhân buôn bán người. “Điều này không chỉ đảm bảo chặt chẽ, mà còn phù hợp với pháp luật hiện hành, phù hợp với các cam kết Quốc tế mà Việt Nam ký kết”.

Theo bà Lê Thị Nga, khái niệm mua bán người trong dự thảo luật đã mở rộng hơn một số nội dung so với Bộ luật Hình sự và pháp luật hiện hành, trong đó có nội dung người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi thì chỉ cần yếu tố hành vi và mục đích là đã bị coi là mua bán người và như vậy, họ cũng được bảo vệ như người dưới 16 tuổi.

Khái niệm mua bán người được quy định rộng hơn so với quy định của Bộ luật Hình sự sẽ làm cơ sở để hoàn thiện pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự nhằm xử lý hiệu quả hơn loại tội phạm này và nâng cao hơn nữa nhận thức của người dân về phòng chống mua bán người.