Nên hay không loại bỏ nhà đầu tư cá nhân khỏi thị trường trái phiếu riêng lẻ?

Cụ thể, trong Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) có đề xuất loại bỏ nhà đầu tư cá nhân khỏi thị trường trái phiếu riêng lẻ với nội dung: “Nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ là tổ chức theo quy định tại khoản 1 Điều này".

Lý giải cho đề xuất này, Chính phủ cho rằng trái phiếu chào bán riêng lẻ, đặc biệt là các loại do doanh nghiệp chưa niêm yết phát hành, là sản phẩm có mức độ rủi ro cao. Mặc dù pháp luật một số nước không cấm nhà đầu tư chuyên nghiệp là cá nhân tham gia, nhưng trên thực tế, hoạt động này thường chỉ diễn ra giữa các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp như công ty chứng khoán, quỹ đầu tư và ngân hàng đầu tư.

Chính phủ nhấn mạnh rằng nhà đầu tư chuyên nghiệp là tổ chức có đủ nguồn lực, nhân lực và kỹ năng để phân tích tình hình tổ chức phát hành cũng như có giải pháp quản lý rủi ro hiệu quả. Ngoài ra, quy định này không hoàn toàn hạn chế sự tham gia của cá nhân, bởi họ vẫn có thể đầu tư gián tiếp thông qua các quỹ đầu tư trái phiếu do công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp điều hành.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế ủng hộ đề xuất của Chính phủ bởi tính tích cực trong việc giảm thiểu rủi ro của thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Tuy nhiên, vẫn có một số thành viên e ngại về tác động tiêu cực có thể xảy ra.

Theo đó, một số ý kiến cho rằng nhà đầu tư cá nhân hiện đang chiếm tỷ trọng lớn trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Việc loại bỏ nhóm này có thể dẫn đến thu hẹp quy mô thị trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thanh khoản và khả năng huy động vốn của doanh nghiệp. Thay vì loại bỏ hoàn toàn, Chính phủ nên quy định cụ thể tiêu chuẩn, điều kiện xác định nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, đảm bảo họ có khả năng đánh giá rủi ro khi tham gia đầu tư.

Để có cơ sở đánh giá toàn diện hơn, Ủy ban Kinh tế đã đề nghị cơ quan soạn thảo cung cấp thêm số liệu chi tiết về cơ cấu nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và đánh giá kỹ lưỡng tác động dài hạn của việc giới hạn nhà đầu tư chỉ là tổ chức đối với sự phát triển của thị trường.

Cuộc tranh luận này phản ánh sự cân nhắc giữa mục tiêu bảo vệ nhà đầu tư và duy trì sự phát triển bền vững của thị trường vốn. Trong khi việc tăng cường quản lý rủi ro là cần thiết, đặc biệt sau những biến động của thị trường trong thời gian gần đây, việc cân bằng giữa an toàn và tạo điều kiện cho thị trường phát triển vẫn là một thách thức đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng từ các nhà làm luật.

Kết quả của cuộc thảo luận này sẽ có ảnh hưởng quan trọng đến tương lai của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam, quyết định khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp cũng như cơ hội đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân trong những năm tới.