"Thuốc lá đang gây ra những gánh nặng to lớn đến kinh tế cũng như sức khỏe tại Việt Nam", thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết.
Cụ thể, có 25 căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá - như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi - là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam.
Theo nghiên cứu của Bệnh viện K (Hà Nội), tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá lên đến 96,8%.
Sử dụng thuốc lá còn gây ra 85.500 ca tử vong mỗi năm, còn hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong. Tổng cộng, Việt Nam có 104.300 ca tử vong/năm vì các bệnh liên quan đến thuốc lá (theo cập nhật 2021 của WHO).
Số ca tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm 73% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích ở Việt Nam. Một trong những nguyên nhân quan trọng là do tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao.
Mỗi năm, người Việt chi khoảng 49.000 tỷ đồng để mua thuốc lá (số liệu năm 2020). Tuy nhiên, theo ước tính sơ bộ của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam năm 2022, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá ở nước ta lên đến 108.000 tỷ đồng/năm.
Tín hiệu đáng mừng trong hơn 10 năm qua, tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nam giới trưởng thành (trên 15 tuổi) giảm trung bình 0,5%/năm, còn tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá đã giảm đáng kể tại hầu hết các khu vực có quy định cấm.
Tuy nhiên , chỉ trong vòng 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh 13-15 tuổi lại gia tăng đáng kể (từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023).
Điều này cho thấy, những thành tựu Việt Nam đã đạt được trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong gần 10 năm qua có nguy cơ bị phá bỏ, bởi việc gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử của giới trẻ.
Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Hương chia sẻ thêm trong năm 2024 và 2025, Việt Nam sẽ xây dựng lộ trình tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá, để đảm bảo đến năm 2030 mức thuế đạt tỷ trọng trên giá bán lẻ theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới.
Cơ quan chức năng cũng đề xuất ban hành quy định về ngăn ngừa các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng; tiếp tục xây dựng môi trường không khói thuốc; tăng cường hoạt động thanh kiểm tra và áp dụng công nghệ trong việc giám sát, theo dõi những hành vi vi phạm…