Thúc đẩy cải cách và tăng trưởng xanh: Hướng đi chiến lược cho Việt Nam

Theo đó, hai báo cáo trên đã đưa ra thông điệp rằng, để hiện thực hóa mục tiêu đầy tham vọng trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần tiếp tục mạnh hơn nữa cải cách thể chế và thúc đẩy mô hình phát triển xanh.

Đưa Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình và tiến tới vị thế thu nhập cao

Báo cáo thứ nhất có tiêu đề là “Việt Nam 2045 - Đột phá thể chế cho một tương lai thu nhập cao” tập trung phân tích các nền tảng thể chế đã góp phần vào thành công kinh tế của Việt Nam trong quá khứ, đồng thời đề xuất những cải cách thể chế cần thiết, nhằm đưa Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình và tiến tới vị thế thu nhập cao.

Báo cáo khẳng định, Việt Nam cần xây dựng các thể chế tạo thuận lợi cho thị trường vận hành hiệu quả hơn, hỗ trợ cạnh tranh và cải thiện hiệu suất của khu vực công, từ đó hướng với việc duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ và bền vững. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, những quốc gia có thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình đều nhờ liên tục nâng cấp chất lượng thể chế.

Phát biểu tại sự kiện công bố báo cáo, bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Quốc gia của Văn phòng WB khu vực Việt Nam, Campuchia và Lào nhận định: “Những nỗ lực cải cách gần đây thể hiện quyết tâm của Việt Nam, song để đạt được mục tiêu đã đề ra, Việt Nam cần một "cú hích thể chế" mang tính đột phá, nhằm phát huy tối đa tiềm năng của khu vực tư nhân trong thúc đẩy tăng trưởng và tạo việc làm chất lượng cho người dân”.

Các ưu tiên bao gồm nâng cao hiệu quả đầu tư công thông qua cải thiện toàn diện từ khâu lựa chọn dự án, triển khai đến giám sát thực hiện.

Bên cạnh đó, việc hoàn thiện khung pháp lý và các quy định đi kèm sẽ giúp tạo dựng môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch và tăng quyền tự chủ cho chính quyền địa phương, đồng thời củng cố trách nhiệm giải trình.

Một bộ máy hành chính tinh gọn, với chế độ đãi ngộ cạnh tranh, quy trình pháp lý rõ ràng và giám sát độc lập, sẽ là nền tảng để Việt Nam đạt mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Lồng ghép quản lý rủi ro khí hậu vào mọi lĩnh vực của nền kinh tế

Báo cáo thứ hai có tiêu đề "Việt Nam 2045 - Tăng trưởng xanh hơn: Con đường hướng tới tương lai bền vững", nhấn mạnh rằng đầu tư vào thích ứng khí hậu sẽ giúp giảm thiểu tác động của các cú sốc khí hậu đối với khu vực nông nghiệp, doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất tại Việt Nam.

Báo cáo cho thấy, nếu mực nước biển dâng từ 75 đến 100 cm, gần một nửa Đồng bằng sông Cửu Long có thể bị ngập vào giữa thế kỷ này. Theo WB, nếu không có các biện pháp thích ứng kịp thời, tác động của biến đổi khí hậu có thể làm giảm sản lượng kinh tế của Việt Nam.

Khảo sát của Ngân hàng Thế giới năm 2024 cũng cho thấy khoảng 75% các doanh nghiệp sản xuất trong ngành may mặc và điện tử, hai lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đang hoạt động tại các khu vực thường xuyên đối mặt với căng thẳng do nhiệt độ cao, khiến 1,3 triệu lao động rơi vào nhóm dễ bị tổn thương.

Nếu không có các biện pháp thích ứng kịp thời, tác động của biến đổi khí hậu có thể làm giảm sản lượng kinh tế của Việt Nam tới 12,5% vào năm 2050 so với kịch bản cơ sở, đe dọa khả năng đạt được mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045.

Bà Sherman nhấn mạnh: "Ngay từ bây giờ chúng ta đã có thể thực hiện nhiều biện pháp để bảo vệ đất đai, cộng đồng và cơ sở hạ tầng trước những cú sốc do biến đổi khí hậu gây ra".

Bà Sherman khuyến nghị ngay từ bây giờ, Việt Nam có thể thực hiện nhiều biện pháp để bảo vệ đất đai, cộng đồng và cơ sở hạ tầng trước những cú sốc do biến đổi khí hậu gây ra. Theo bà, điều quan trọng là xây dựng các cơ chế và chính sách phù hợp để khuyến khích doanh nghiệp và người dân chủ động thích ứng, đồng thời lồng ghép quản lý rủi ro khí hậu vào mọi lĩnh vực của nền kinh tế.

Theo tính toán mà báo cáo đưa ra, đầu tư thích ứng có thể giảm thiểu đáng kể thiệt hại kinh tế, giúp thu hẹp tổn thất GDP do biến đổi khí hậu từ mức 12,5% xuống còn 6,7% vào năm 2050.

WB đề xuất cắt giảm phát thải khí nhà kính để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, với khu vực tư nhân dẫn đầu chuyển đổi năng lượng, tận dụng công nghệ tái tạo giá rẻ hơn, để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong công nghiệp.

Hơn nữa, phát triển năng lượng tái tạo từ biển, đặc biệt là điện gió ngoài khơi, với tiềm năng lên tới 475 gigawatt, sẽ giúp Việt Nam giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và tăng khả năng hấp thụ carbon, góp phần vào tăng trưởng xanh.

Ngoài ra, các biện pháp bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái ven biển như rừng ngập mặn, thảm cỏ biển và rạn san hô sẽ không chỉ tăng khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu mà còn đóng vai trò như “bể chứa carbon tự nhiên” góp phần giảm phát thải.