Vụ GFDI Đà Nẵng: Lỗ hổng pháp lý và rủi ro trong mô hình huy động vốn

Khoảng trống pháp lý

Kết quả ban đầu xác định, Công ty TNHH MTV Tư vấn đầu tư GFDI (Công ty Tư vấn đầu tư GFDI tại Đà Nẵng) thành lập năm 2018, vốn điều lệ 80 tỷ đồng (tại địa chỉ trụ sở chính tại số 92, đường 29/3, phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng) do ông Nguyễn Quang Hoàng làm Giám đốc, người đại diện pháp luật đồng thời là Chủ tịch Hội đồng thành viên, chủ sở hữu công ty.

Từ khi thành lập cho đến nay, Nguyễn Quang Hoàng xây dựng mô hình kinh doanh của công ty theo hướng vay tiền của người dân bằng hình thức ký kết hợp đồng vay tài sản. Từ tháng 11/2023, việc đầu tư kinh doanh thua lỗ, mất khả năng tài chính nên để duy trì hoạt động công ty, Nguyễn Quang Hoàng đã tổ chức, chỉ đạo cho nhân viên ký hợp đồng vay tiền, sử dụng tiền vay của người sau trả cho người trước. Đến đầu tháng 11/2024, công ty mất khả năng chi trả cho 7.541 khách hàng với tổng số tiền dư nợ gốc hơn 3.700 tỷ đồng.

Ngày 8/11, Cơ quan CSĐT Công an TP. Đà Nẵng đã đồng loạt khám xét khẩn cấp trụ sở Công ty TNHH Tư vấn đầu tư GFDI tại số 92 đường 29 Tháng 3 (phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng) và Sở giao dịch GFDI tại tầng 2 tòa nhà Tân Cương (trên đường Núi Thành, TP. Đà Nẵng). Qua khám xét, cơ quan Công an đã thu giữ được nhiều tài liệu, dữ liệu điện tử và tài sản có liên quan hành vi phạm pháp của các đối tượng phục vụ công tác điều tra.

Vụ việc Công ty Tư vấn Đầu tư GFDI tại Đà Nẵng mất khả năng chi trả hơn 3.700 tỷ đồng cho hơn 7.500 khách hàng đã làm dậy sóng dư luận, đặc biệt với mức lãi suất "khủng" lên tới 30–50% mỗi năm mà công ty cam kết. Nhiều người dân, thậm chí cả những gia đình có hàng chục thành viên góp vốn, giờ đây đang đứng trước nguy cơ mất trắng tài sản. Qua vụ việc GFDI tại Đà Nẵng cho thấy những rủi ro pháp lý và lỗ hổng nghiêm trọng trong mô hình huy động vốn hiện nay.

Liên quan đến vụ việc này, Luật sư Nguyễn Anh Tuấn, Công ty Luật ATG, Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng và các chuyên gia pháp lý chỉ ra rằng mô hình huy động vốn của GFDI có nhiều dấu hiệu của mô hình Ponzi – một hình thức được cho là lừa đảo phổ biến mà trong đó tiền từ nhà đầu tư mới được dùng để trả lãi cho nhà đầu tư trước đó, thay vì sinh lời từ các hoạt động kinh doanh thực chất. Theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi này có thể cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, khi mà lợi nhuận chỉ đến từ việc “xoay vòng” tiền chứ không từ nguồn doanh thu kinh doanh thực sự.

Bên cạnh đó, việc GFDI lợi dụng hình thức ký hợp đồng vay tài sản đã giúp công ty né tránh phần nào sự kiểm soát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng. Hình thức này tạo lỗ hổng trong quản lý pháp lý, khi một số công ty có thể lợi dụng khoảng trống quy định để huy động vốn từ nhà đầu tư cá nhân mà không cần phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu tài chính minh bạch hoặc các quy chuẩn bảo vệ nhà đầu tư. Chính điều này đã khiến GFDI dễ dàng triển khai mô hình huy động vốn quy mô lớn mà không có cơ chế kiểm soát hiệu quả.

Các lỗ hổng về pháp lý và giám sát còn làm suy giảm niềm tin của công chúng vào thị trường tài chính, đặc biệt là trong bối cảnh nhiều công ty đưa ra lãi suất cao nhưng thiếu tính minh bạch về nguồn gốc doanh thu. Để bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và duy trì sự ổn định của thị trường, việc hoàn thiện quy định pháp lý, đặc biệt là trong lĩnh vực huy động vốn lãi suất cao là hết sức cấp thiết.

Tăng cường giám sát và cơ chế bảo vệ nhà đầu tư

Câu hỏi đặt ra ở đây, vậy làm thế nào để bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư trước những rủi ro tiềm ẩn? Luật sư và các chuyên gia pháp lý đánh giá, vụ vỡ nợ của GFDI đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự cần thiết phải bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư trong bối cảnh các hình thức huy động vốn lãi suất cao đang gia tăng. Để giúp nhà đầu tư tránh được những rủi ro pháp lý và tài chính, cần có các biện pháp phòng ngừa hiệu quả từ cả phía nhà đầu tư và cơ quan quản lý.

Trước hết, nhà đầu tư cần thận trọng trước những lời hứa hẹn lãi suất cao bất thường. Các mô hình huy động vốn lãi suất vượt quá mức trung bình của thị trường, đặc biệt khi không chứng minh được nguồn lợi nhuận bền vững, thường tiềm ẩn rủi ro lừa đảo. Theo các chuyên gia, bất kỳ lợi nhuận nào vượt xa lãi suất ngân hàng đều đòi hỏi nhà đầu tư xem xét kỹ lưỡng tính minh bạch và khả năng thực tế của công ty.

Bên cạnh đó, việc kiểm tra thông tin và giấy phép hoạt động của công ty là bước không thể thiếu. Trước khi quyết định đầu tư, nhà đầu tư cần xác minh tính hợp pháp của công ty, bao gồm kiểm tra giấy phép hoạt động, các dự án đầu tư mà công ty đã công bố, và đánh giá khả năng sinh lời dựa trên hoạt động kinh doanh thực tế. Điều này đảm bảo rằng công ty có đầy đủ thông tin minh bạch và giúp nhà đầu tư tránh rơi vào các bẫy tài chính.

Đối với những khoản đầu tư có rủi ro cao, nhà đầu tư nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia pháp lý hoặc tài chính trước khi quyết định. Sự am hiểu của chuyên gia sẽ giúp nhà đầu tư nhận diện các dấu hiệu không minh bạch và đưa ra các khuyến nghị cần thiết, từ đó tránh được những quyết định đầu tư thiếu căn cứ.

Về phía các cơ quan quản lý, cần có các quy định rõ ràng hơn để giám sát những mô hình huy động vốn không qua ngân hàng, đồng thời phát triển các cơ chế cảnh báo sớm. Hiện nay, khoảng trống pháp lý đối với các hình thức huy động vốn cá nhân lãi suất cao đã tạo điều kiện cho các công ty như GFDI hoạt động mà không chịu sự kiểm soát chặt chẽ. Việc hoàn thiện quy định và tăng cường giám sát sẽ giúp ngăn chặn các hành vi lợi dụng kẽ hở pháp luật, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư tốt hơn.

Cuối cùng, cần tăng cường giáo dục và phổ biến kiến thức về đầu tư tài chính để giúp người dân nâng cao khả năng phân tích và nhận thức rõ về các khoản đầu tư. Khi được trang bị kiến thức nền tảng, nhà đầu tư sẽ thận trọng hơn và biết cách tự bảo vệ trước các rủi ro lừa đảo.